amerikali
Yeni Üye
Uluslararası bir araştırma grubu, ilk kez süper kütleli bir kara deliğin yakınında iki yıldızın veya iki yıldızın kalıntılarının çarpışmasına dair kanıtlar gözlemledi. Teleskobu yıkımı incelemek için kullanılan ABD araştırma enstitüsü NOIRLab, şimdiye kadar yalnızca yıldızların da bu şekilde ölebileceğini varsayabilirdi. Bu tür olayların daha sık meydana gelmesi ve süper kütleli kara deliklerin kaotik ortamında çok iyi gizlenmiş olması mümkündür. Şimdi GRB 191019A adıyla açıklanan çarpışma, o zaman nadir bir istisna olacaktır. Bununla birlikte, araştırma ekibi bu tür çarpışmaları daha fazla gözlemleyebilmeyi umuyor.
Reklamcılık
Daha uzun gama patlamaları için umut
Çarpışma sırasında oluşan gama ışını flaşı, 19 Ekim 2019’da ABD uzay ajansı NASA’nın Swift uzay teleskopu ile keşfedildi. Bir dakikadan fazla sürmesi dikkat çekiciydi. Bu tür sinyaller, iki saniyeden uzunsa “uzun” olarak kabul edilir. Solan gün batımı sonrası parıltı, neyin sorumlu olduğunu bulmak için Şili’deki Güney İkizler Gözlemevi ile birlikte incelendi. Hollanda’daki Nijmegen Radboud Üniversitesi’nden çalışma lideri Andrew Levan, yalnızca kökenin eski bir galaksinin merkezine nispeten yakın olduğu değil, aynı zamanda iki kompakt nesnenin çarpışması olması gerektiğini de buldu.
Araştırma ekibi, normal galaktik ortamlarda, iki yıldızın kalıntıları arasındaki çarpışmaların son derece nadir olması gerektiğini yazıyor. Ancak eski galaksilerin merkezleri normalin dışında her şeydir. Orada, birkaç ışıkyılı çapındaki bir alanda milyonlarca yıldız toplanabilir. Bu durumda, özellikle bölge hala süper kütleli bir kara deliğin yerçekimi etkisi altındaysa, izole çarpışmalar mümkündür. Bu, yıldızları, ikisinin çarpışabileceği ve devasa patlamalara neden olabileceği kaotik yörüngelere zorlar. İzler toz ve gaz tarafından yutulmazsa, çok uzak mesafelerden görülebilirler.
Grup, yıldızların yaşamının bu tür alanlarda sona erebileceğinin şimdiye kadar yalnızca varsayıldığını açıklıyor. Artık yıldızların ölmesinin dört olası yolu var. Güneşimiz gibi nispeten küçük yıldızlar sonunda beyaz cüce yıldızlara dönüşürken, büyük yıldızlar patlayarak nötron yıldızları veya kara delikler olarak son bulur. Yıldız kalıntıları da ikili sistemler oluşturabilir ve sonunda orada çarpışabilir. Tüm bunlar şu anda gözlemlenenden çok daha tahmin edilebilir. Bulgu, Nature Astronomy dergisinde sunuldu. Araştırma ekibi, gelecekte bu tür olayları daha fazla gözlemleyebilmek için her şeyden önce 2025 yılında faaliyete geçmesi planlanan Vera C. Rubin Gözlemevi’ni umuyor.
(mho)
Haberin Sonu
Reklamcılık
Daha uzun gama patlamaları için umut
Çarpışma sırasında oluşan gama ışını flaşı, 19 Ekim 2019’da ABD uzay ajansı NASA’nın Swift uzay teleskopu ile keşfedildi. Bir dakikadan fazla sürmesi dikkat çekiciydi. Bu tür sinyaller, iki saniyeden uzunsa “uzun” olarak kabul edilir. Solan gün batımı sonrası parıltı, neyin sorumlu olduğunu bulmak için Şili’deki Güney İkizler Gözlemevi ile birlikte incelendi. Hollanda’daki Nijmegen Radboud Üniversitesi’nden çalışma lideri Andrew Levan, yalnızca kökenin eski bir galaksinin merkezine nispeten yakın olduğu değil, aynı zamanda iki kompakt nesnenin çarpışması olması gerektiğini de buldu.
Araştırma ekibi, normal galaktik ortamlarda, iki yıldızın kalıntıları arasındaki çarpışmaların son derece nadir olması gerektiğini yazıyor. Ancak eski galaksilerin merkezleri normalin dışında her şeydir. Orada, birkaç ışıkyılı çapındaki bir alanda milyonlarca yıldız toplanabilir. Bu durumda, özellikle bölge hala süper kütleli bir kara deliğin yerçekimi etkisi altındaysa, izole çarpışmalar mümkündür. Bu, yıldızları, ikisinin çarpışabileceği ve devasa patlamalara neden olabileceği kaotik yörüngelere zorlar. İzler toz ve gaz tarafından yutulmazsa, çok uzak mesafelerden görülebilirler.
Grup, yıldızların yaşamının bu tür alanlarda sona erebileceğinin şimdiye kadar yalnızca varsayıldığını açıklıyor. Artık yıldızların ölmesinin dört olası yolu var. Güneşimiz gibi nispeten küçük yıldızlar sonunda beyaz cüce yıldızlara dönüşürken, büyük yıldızlar patlayarak nötron yıldızları veya kara delikler olarak son bulur. Yıldız kalıntıları da ikili sistemler oluşturabilir ve sonunda orada çarpışabilir. Tüm bunlar şu anda gözlemlenenden çok daha tahmin edilebilir. Bulgu, Nature Astronomy dergisinde sunuldu. Araştırma ekibi, gelecekte bu tür olayları daha fazla gözlemleyebilmek için her şeyden önce 2025 yılında faaliyete geçmesi planlanan Vera C. Rubin Gözlemevi’ni umuyor.
(mho)
Haberin Sonu