Avrupa nereden nereye: Türbana bakış değişti

ahmetbeyler

Yeni Üye
Bundan bir yıl öncesine kadar başörtüsünü özgürlük sembolü kabul eden kampanyalar düzenleyen Avrupa Birliği artık “U dönüşü” yaptı. AB, bu faaliyetleri durdurup, kullanılan afiş ve görüntü üzere gereçleri geri çektiği üzere bundan daha sonrası için de başörtüsüne karşı sert tedbirler aldı.

Avrupa Parlamentosu’nda Fransız Milletvekili François-Xavier Bellamy‘nin üst üste verdiği iki önerge görüşülerek en sonunda geçen hafta alınan bir kararla “AB organlarının başörtüsünü teşvik edici nitelikteki aksiyon ve kampanyalara finansal takviye vermesi” yasaklandı. Oylamada 308 evet, 280 hayır oyu çıktı. 57 vekil çekimser kaldı.
Başörtüsü teşvikine mali dayanağı yasaklayan karar teklifini sahibi Fransız vekil Bellamy

İLGİNÇ İSİMLERDEN BAŞÖRTÜSÜ ÇIKIŞI


Avrupa Parlamentosu’nda yapılan başörtüsü oylamasında seçmen tabanlarında İslam ülkelerinden gelen göçmenler bulunan kimi sol partilerden vekiller başörtüsüne dayanak verdiler. Bunların içinde Almanya’daki birtakım Türk kökenli vekiller de var. En değişikleri ise KKTC vatandaşı olduğu biçimde Kıbrıs Rum Kesimi’ndeki AKEL’den seçilip Meclis’e gelen Niyazi Kızılyürek.

Kızılyürek, Rumlardan vekil seçilecek kadar enternasyonalist bir solcu fakat başörtüsü ve bayan hakları konusunda “rölativist” bir yaklaşıma sahip.

Ve bu tutumuyla önde gelen İslamcılardan Kadir Mısıroğlu’nun İslamcı ömür biçiminin Türk değil Rum idaresinde daha da teşvik nazaranceği tezini doğrulamış oluyor!

“U DÖNÜŞÜNDE” İKİ niçin

Avrupa’da başörtüsü konusundaki bu tutum değişikliğinde iki niye ön plana çıkıyor. Birincisi, İranlı bayanların ve bilhassa de genç kızların başörtüsüne karşı verdikleri kahramanca mücadele… Onlarca genç kız başörtüsü takmadıkları için azaplarla öldürülürken, binlerce insan tutuklanırken Avrupa’daki liberal solun başörtüsü propagandası yapması insan haklarına ve kendi sol kıymetlerine ihanet olarak görülüyor.

İkincisi ise toplumsal ve ekonomik sıkıntıları bir yana bırakıp “kimlikçilik” oynamanın çok sağa yaradığının artık açıkça ortaya çıkması. Avrupa’da liberal sol iki savaş içinde olduğu üzere çok sağın, faşizmin, Nazizm’in en büyük yardımcısı ve destekçisi. Gitgide daha artan sayıda Avrupalı bu çizgiden uzaklaşıyor ve kendi demokratik geleneklerine dönüyor.

Avrupa’da 2024 yılında AB Parlamentosu seçimleri var, İsveç ve İtalya örnekleri de göz önünde. Siyasal partiler silkinip kendilerine gelmezlerse tabanlarını çok sağa kaptırmaktan korkuyorlar. Bu niçinle Avrupa toplumlarında İslamcılığın yayılmasını, paralel toplumlar ortaya çıkmasını önlemek istiyorlar. Kuran yakma üzere Neonazi aksiyonlarıyla kışkırtılan İslamcıların İsveç’te olduğu seçmenleri ürkütecek olayları yaratmalarından telaş ediyorlar. Olağan bu mevzuda önemli güvenlik tedbirleri alabilmek için tek taraflı dikkat yetmiyor, ırkçı ve ayrımcı kesitlere karşı da tedbir almak kural.

LİBERAL YAKLAŞIM ELEŞTİRİLİYOR

Öte yandan Avrupa’nın entelektüel etraflarında son senelerda gözden kaçırılan insan haklarının üniversalliği kavramı bir daha gündemde. Anti sömürgecilik ismi altında bayan haklarını, çocuk haklarını, cinsel tercih özgürlüğünü reddeden birtakım gerici kümelerin savunusunu yapmak artık kabul görmüyor. Afganistan meseladeki üzere binbir türlü çağdışı ömür usulü ve uygulamasını “inanç” ismi altında savunmak artık tam bilakis bir tehlike olarak algılanıyor. “Her toplumun kendi inançları vardır ve bırakın ona göre yaşasın” görüşü niçiniyle bayan sünnetine, çocuk istismarına, köleliğe müsaade verilmediğine bakılırsa bu tıp fantezilerin üst hududu nedir? Sorulan soru budur.

Öte yandan, mevzuyu daha üst seviyede tartışanlar liberal kapitalizmin ortasında bulunduğu derin çelişkiye işaret ediyorlar. Ekonomik konulardaki unsurları global planda geçerli sayan liberaller niye kültürel alanda yerelliği, toplulukçuluk ruhunu, tek ülkede bile farklı toplumsal dünyaları savunuyorlar? Ya da karşıtından söylersek, tesettür şayet bir inanç konusu olarak dokunulmaz ise niye mesela devletçilik, kolektif mülkiyet, “ithal ikamesi” bir ulusal inanç sayılmaz? Tam bilakis liberaller tarafınca tüm dünyadan yok edilmesi gereken özgürlük düşmanı eğilimler olarak değerlendirilirler? Ya da daha kestirmesi, demokrasi, insan hakları, temel özgürlükler birtakım toplumlarda bayanlar açısından pürüzlerle karşı karşıya ise bunu sonsuza dek o toplumun tercihi ve özgürlüğü olarak mı bakılırsaceğiz? “Erkektir yapar” demek makûs de “inancıdır yapar” deyince akan sular duruyor mu? Bu inanılmaz ikiyüzlülük artık tel tel dökülüyor.

Başörtüsü istismarı yapan liberal vekil Rousseau İranlıların mitinginde yuhalandı.

DEĞİŞİK KÖKENLERDEN AYDINLARDAN SALVOLAR


Avrupa’da rüzgâr artık kimlikçilik ve paralel toplumlar istikametinde değil üniversal bedeller doğrultusunda esiyor. Kuşkusuz, bu bir manada da Avrupa’da ulusların kendi kamusal alanlarına sahip çıkmalarının tabiridir. Hiç kimse parçalanıp, dağılıp diğerlerine yem olmak istemiyor. Le Monde’da Perşembe günü çıkan bir makalede Jean Birnbaum, “Batılı feministlerin imdadına İranlı bayanlar yetişti” demekteydi. Şov toplumunun içi boş yüzeysel tartışmaları ortasında boğulmuş olan bu çevreler İranlı bayanlar yardımıyla dünyadaki gerçek gündemin farkına vardılar. Başörtüsü her vakit İslamcı ideolojinin ve bir siyasal akım olarak İslamcılığın bir sembolüydü ve o denli kalacaktı. Ve bu 1979 yılında Tahran’da bayan hakları için bir şova katılan ünlü Amerikalı feminist Kate Millett’in “Ya rusari, ya tusari” yani “ya başörtüsü, ya dayak” sloganlarıyla İran’dan kovulduğu günden beri değişmemişti.

Başörtüsü aksisi feminist Djemila Benhabib ise Le Point mecmuasındaki yazılarında Jean-Paul Sartre’ın “Nazi işgali altındaki Fransa’da uğraş verdiğimiz devirdeki kadar hiç kendimizi özgür hissetmedik” kelamını anımsatıyor. Sartre’ın varoluşçu ideolojisine bakılırsa var olmak özgürlüktür ve özgürlük gayrettir. Bugün hakikaten var olma çabasını ve bu manadaki özgürlüğü İranlı bayanlar tadıyor.

Benhabib, 5 Ekim tarihindeki yazısında “Fransa’da İranlıların gösterisine katılan Yeşilci Milletvekili Sandrine Rousseau’nun niye yuhalandığını anlatırlarken bu cins ‘neofeminist’ siyasetçilerin başörtüsünü yalnızca bir kültürel bir aksesuar olarak gördüklerini, manasını bilmediklerini” vurguluyor.

Batılı liberaller gerçekte kozmik bayan haklarını da kavramıyorlar, özne olarak bayanı değil ideolojik kümeleri, ortaçağ kültürlerini görüyorlar. Yeşilci vekilin bu modası geçmiş görüşleriyle İranlı bayanların gösterisinde yer almaya çalışması anlaşılan büyük reaksiyon uyandırmış.

Benhabib soruyor: “Son 30 yılda Avrupa’da başörtüsü taktırılmış küçücük kızların sayısı artarken bu durum nasıl oluyor da neofeministlerin dikkatini çekmiyor? Kültür donmuş, kutsal, dokunulmaz mıdır? Bayanların sünnetle sakatlanması ve küçük kızların kapatılması mıdır? Siyasal İslam mutlaka bir “kültürel özelliğin” tabiri değil, politik bir iştir, özgürleşmeyi temelinden saptıran toplu bir tehdittir ve hangi kültürel kökenden gelirsek gelelim her birimizi evvel bu bakımdan ilgilendirmelidir.

“İranlı mollalar için başörtüsü hanımın inananlar topluluğuna katılıp katılmadığını denetim aracıdır. Bir ülkeden bir başkasına değişik isimler alsa da tıpkı gerçekliği tabir eder: cinsiyette apartheid, bu türlü bayanla erkek içinde ayrımcılık, Müslümanla Müslüman olmayan içinde ayrımcılık ve Müslümanlar içinde da başörtüsü takanlarla takmayanlar içinde ayrımcılıktır.

“Fransa’da birtakım mahallelerde genç Müslüman kızlar ‘başörtüsü veya tecavüz’ içinde bir tercih yapmak zorunda kalıyorlar, başörtüsü takmayanlar ‘kolay kadın” olarak niteleniyorlar ve bu biçimdece onları pişmanlık ya da suçluluk hissine kapılmadan taciz etmek “kabul edilebilir” görülüyor. Tüm bu yıllar boyunca neofeministler bu erkek üstün davranışlara gözlerini kapadılar, İslamcı patriyarkayı güçlendirdiler ve bayan düşmanlığını legal kıldılar.

Kültürel goreliliğin tüm münasebetleri bu türlü ortaya atıldı ve tam bir kayıtsızlık ortasında davrandılar ve İslam ülkelerindeki ve dışardaki İslami topluluklarda bayanların geleceğine razı oldular.”

Djemila Benhabib’in Yeşilci vekilin kovulma sebebini açıklarken anlattıkları Avrupa’daki durum hakkında çok kıymetli ipuçları veriyor.

Sadece Avrupalılar değil göçmen kökenli aydınlar da neoliberal ideolojinin siyasal İslam ile ittifak halinde ne kadar büyük bir tehlike oluşturabileceğini anlıyorlar. Bu eğilim devam ederse ilerde başörtüsü istismarının partiler için bir oy toplama aracı olmaktan çıkması beklenebilir. AB Parlamentosu da bunu anlamış olmalı ki son oylama ile halini değiştirmiş görünüyor. Başörtüsü promosyonu içeren kampanyalara finansmanı yasaklayan teklifin sahibi Bellamy işte bu niçinle “bu bir zaferdir” halinde konuşuyor.

Kayahan Uygur