ahmetbeyler
Yeni Üye
Hürriyet gazetesinin kurucusu Sedat Simavi’nin oğlu Erol Simavi’nin eşi olan Belma Simavi hayata gözlerini yumdu. Kanlıca Camii’nde öğlen namazına müteakip kılınacak cenaze namazının akabinde 16 Mayıs Pazartesi Kanlıca Mezarlığı’nda toprağa verilecek Belma Simavi’nin mevt haberini Türk Sanat Müziği sanatkarı Gönül Müellif duyurdu.
Simavi ailesini araştıran ve “Babıali Rableri Simavi Ailesi” kitabının muharriri İrem Barutçu Odatv’nin sorularını yanıtladı.
-Belma Simavi’nin Hürriyet gazetesi ve Erol Simavi’nin hayatındaki rolünü nasıl anlatırsınız?
Belma Simavi, Hürriyet gazetesi çalışanlarının hitap formuyla ‘Patroniçe’, Hürriyet gazetesi ve Erol Simavi denildiğinde, asli bir karakter olarak karşımıza çıkar. Hürriyet gazetesini ve Simavi ailesinin üç jenerasyon hikayesini irdelediğim, ‘Babıali İlahları Simavi Ailesi’ isimli kitabımın röportajları sırasında aldığım izlenimim şudur: Hürriyet çalışanları, Belma Simavi’yi, güç günlerde Hürriyet’in gerisinde duran kişi olarak kıymetlendirir, bu açıdan takdir ve sevgiyle anar. Belma Simavi, Erol Bey’in ‘vazgeçip’ basından çıkmaya hazırlandığı periyotta dahi Hürriyet’i sahiplenen kişi olmaya devam eder. Gazetesinin satılmasına gönlü razı değildir. Hürriyet’i, kayınpederi Sedat Simavi’nin mirası olarak görmüş ve yaşatmak ismine fedakarlıktan kaçınmamıştır. 60’ların sonunda, Hürriyet’in mali bir kahrında, Erol Simavi’nin haberi olmaksızın tüm mücevherlerini getirip, “Alın bunları kullanın ve bu ezayı bunlarla aşın!” dediği bilinir. Gazetenin yöneticileri ve yazı işleriyle ebediyen yakın temas halindedir. Kuruluşta olup bitenler hakkında bilgi sahibidir. Gerektiği vakit kendine has biçimleriyle devreye girer ve olaylara müdahale eder. Unutmamalı ki Belma Hanım, gazetenin iki veliahdının da annesidir. Erol Simavi’ye iki erkek çocuk vermiştir. Ne var ki Erol Simavi’nin gerek özel hayatında gerekse iş münasebetlerinde kurmuş olduğu ‘karmaşık’ yapı, onu Erol Bey’in ömrünü ve etrafında dönen olayları dikkatle izlemeye sevk etmiştir.
-Kitabınızda Gönül Muharrir ve Erol Simavi bağına değiniyor ve Belma Simavi’nin başlangıçta bu ilgiye fazlaca sert reaksiyon verdiğini şahitlerin anlatımıyla aktarıyorsunuz. Fakat Belma Hanım’ın vefat haberini Gönül Muharrir paylaştı…
Evet… Aldığım izlenim o ki Gönül Muharrir, Belma Hanım’a medyunu şükrandır. Belma Hanım’dan “Büyük bir kadın” biçiminde bahseder. Çünkü kızı Yasemin’i bir anne şefkatiyle sahiplenmiştir. Belma ve Erol Simavi’nin yıllar içerisinde tesis ettikleri ilgiyi anlayabilmek için kalıplar dışına çıkmak gerekir. Çok katmalı bir bağdır bu… Aşkla başlamıştır. Belma Simavi, Kanlıca’dan Erol Simavi’nin komşusudur. Kanlıca vapur iskelesinin bir yanında Simavi ailesinin mütevazı, öteki yanında Yağcıgiller’in görkemli yalısı bulunur. Erol Bey’in askerliğini yaptığı sırada Ankara’dan bu komşu kızına yazdığı mektuplar ortalarında birinci kıvılcımı doğurur; bir süre daha sonra evlenirler. Ancak büyük imtihanlardan geçecek bir bağdır bu. Gönül Yazar’ın Erol Simavi’ye bir kız evlat vermesi, münasebetlerinin kıymetli kırılma noktalarından biridir. Erol Simavi-Gönül Müellif alakasını öğrendiğinde infial ile karşılamıştır, Belma Simavi. Çünkü Gönül Yazar’ı evvel o tanımış ve sevmiştir. Gönül Muharrir, birinci tanıştıkları senelerda, Belma Hanım’a ‘Anne’, Erol Bey’e ‘Baba’ biçiminde hitap ettiğini anlatır. Belma Simavi, aldığı bu büyük darbeye karşın, bir süre daha sonra, Yasemin Simavi’yi bir anne şefkati ile kucaklamayı başarmıştır. Gönül Yazar’ı bir gece dinlemeye masraf, kurmayları aracılığıyla yanına çağırır ve “Yasemin nasıl?” diye sorar. Çocuğu tanımak ister. Eşinin bir öteki bayandan doğan kızını o günden daha sonra kucaklar. Tüm bu karmaşık yapı ortasında Belma- Erol Simavi evliliğinde bir ‘armoni’ olduğunu vurgulamam lazım. Her şartta, her sabah telefonda konuştukları anlatılır. Erol Beyefendi, yaşadığı bir epey ayrıntısı eşine rapor eder, paylaşır. Anlaşılan o ki, aşk vakit içinde dostluğa dönüşmüştür. Ayrıyeten Erol Beyefendi, Belma Hanım’a yönelik en ufak saldırıyı bir Osmanlı erkeği hassasiyeti ile karşılar. Uzan ailesine ilişkin Star kümesi ile Hürriyet-Show TV koalisyonu içinde 1994 yazında patlayan medya savaşına eşinin ismi mesnetsiz bir biçimde karıştırıldığında, hop oturur hop kalkar. Büyük öfkeye kapılır. Vurmaktan, kırmaktan bahseder… Bu da o epeyce katmanlı ilginin bir öteki boyutudur, kuşkusuz.
-Bunları Belma Hanım size nasıl anlattı? Kitabınıza o nasıl katkı verdi?
Erol Simavi, Belma Simavi üzere karakterleri anlayabilmek için farklı bir bakış açısı tesis etmeniz gerekir. Çünkü medya işvereninin tek yüzü yoktur. Nasıl bir imparatorun birden çok yüzü varsa, Erol Simavi’yi ve hatta Belma Simavi’yi anlamak için bu biçimde bir açıdan bakmak koşuldur. ‘Babıali İlahları Simavi Ailesi’ ismi çalışmama, ‘unauthorized’, öyküsü yazılan aileden müsaade almaksızın başladım. Özgürce, gazetecilik saiki ile yapılan bir çalışmaydı. Olağan muhakkak bir evrede Belma Simavi ile de görüşme gereksinimi duydum. Kendisini aradım. Enteresandır; Belma Hanım ismine konuştuğunu ve onun bildirisini ilettiğini söyleyen kişi, “Bizden müsaade almadan ne cüretle bu kitabı yazarsınız!” diyordu bana. Bu reaksiyon karşısında birinci anda şaşırdım elbette. Zira karşımdaki gazeteci bir aile idi! Fakat yayımlanmasının akabinde kitabımı ilgiyle okuduğu, ortak tanıdıklarımız tarafınca bana aktarıldı.
-Bugünkü medya ile Simavi ailesinin gazeteciliğini nasıl kıyaslarsınız?
Bugünkü gazetecilik anlayışı ile geçmişi kıyaslamak hakikat olmaz. Çünkü son senelerda gazetecilik mesleği büyük hücum altında. Gazetecilik ağır yaralı. Simavi ailesinin çekilmesi de, siyasi iktidarın dayanağı ile büyük sermayenin basına girmesiyle başlar. Haldun Simavi gazetesi Günaydın’ı Asil Nadir’e satar. Erol Simavi de, bu yeni duruma ve değişen şartlara ayak uyduramayacağını hisseder ve bir süre daha sonra, kendi deyişiyle, çekip masraf. Büyük fotoğraf budur, lakin onu satışa ikna eden gelişmelere de bakmak gerekir: Çetin Emeç suikastı, Emeç’in vefatının Simavi bünyesinde büyük kaygı yaratması, oğlunun o şartlar altında idaresi devralmak istememesi, siyasi güç odaklarının sıkıştırmaları ve ‘sat’ baskısı, makûs idarenin doğurduğu borçlar… Hürriyet’in satışının açıklanmaya muhtaç istikametleri hala mevcuttur. Lakin şayet bugünkü medya işverenleri ile Erol Simavi’yi kıyaslamamı isterseniz, Erol Bey’in her ne kadar gazetecilik dışı bir kadro iştirakleri olmuşsa da, hamurunda evvel gazetecilik vardır.
-Kitabı yazarken sizi en epey etkileyen anekdot ne oldu?
Erol Simavi ile Başbakan Özal içinde geçen bir konuşma, periyodun basın-iktidar bağlantısını anlamak açısından fazlaca etkileyicidir. O gece gazete işverenleri, başbakan sofrasında konukturlar. Toplantının belirli bir basamağında Asil Ender kan ter ortasında salona girer. Erol Simavi’nin buna canı sıkılır. Çünkü Asil Ender bir müddetdir Türk basınını adam etmekten dem vurmaktadır. Simavi, “Sayın Başbakan! Senin konutunda bir papatya var… Benim de bir kasımpatım var, epeydir görmüyorum. Canım kasımpatı koklamak istiyor! Ben gidiyorum.” der. Asil Az, “Erol Beyefendi, nereye gidiyorsun!” diye itiraz eder, “yaşamım boyunca bu anı bekledim. Otur da biraz konuşalım.” Erol Simavi ısrara dayanamaz, oturur. Lakin kalması için ısrar edenleri pişman edecektir. “Sayın Asil Ender burada olduğuna göre, her biçimde Babıali’yi nasıl düzelteceğini bize anlatır!” diyerek taarruza başlar. “Hesap ettirdim, elli milyardan fazla ziyan edeceksin. Ne hakkın var! Kimin parasını harcıyorsun?” der, Nadir’e. Asil Ender, “Benim için bu para peanut (fındık fıstık) parasıdır!” diye karşılık verir. Bu yanıt Simavi’yi kızdırır. “Diyorlar ki, sen diyormuşsun ki, ‘Ben Günaydın gazetesini Erol Simavi’nin ağzına yapmak için aldım. Ağız burada ulan! O trilyonları bana ver, gel buraya yap!” diye başladığı konuşmanın sonunda şaşırtan bir teklifte bulunur ve “Gel benim gazetemi de al” der. Ender, “Alırım!” deyince, Simavi Başbakan Özal’a döner ve bir başbakanın bir gazete işvereninden duyabileceği en ağır kelamı söyler: “Yalnız ben on iki sıfırlı isterim. Turgut Beyefendi, sen de aracılık yap. Sana da yüzde on verelim. Seçim geliyor, paraya muhtaçlığın vardır.”
Simavi ailesini araştıran ve “Babıali Rableri Simavi Ailesi” kitabının muharriri İrem Barutçu Odatv’nin sorularını yanıtladı.
-Belma Simavi’nin Hürriyet gazetesi ve Erol Simavi’nin hayatındaki rolünü nasıl anlatırsınız?
Belma Simavi, Hürriyet gazetesi çalışanlarının hitap formuyla ‘Patroniçe’, Hürriyet gazetesi ve Erol Simavi denildiğinde, asli bir karakter olarak karşımıza çıkar. Hürriyet gazetesini ve Simavi ailesinin üç jenerasyon hikayesini irdelediğim, ‘Babıali İlahları Simavi Ailesi’ isimli kitabımın röportajları sırasında aldığım izlenimim şudur: Hürriyet çalışanları, Belma Simavi’yi, güç günlerde Hürriyet’in gerisinde duran kişi olarak kıymetlendirir, bu açıdan takdir ve sevgiyle anar. Belma Simavi, Erol Bey’in ‘vazgeçip’ basından çıkmaya hazırlandığı periyotta dahi Hürriyet’i sahiplenen kişi olmaya devam eder. Gazetesinin satılmasına gönlü razı değildir. Hürriyet’i, kayınpederi Sedat Simavi’nin mirası olarak görmüş ve yaşatmak ismine fedakarlıktan kaçınmamıştır. 60’ların sonunda, Hürriyet’in mali bir kahrında, Erol Simavi’nin haberi olmaksızın tüm mücevherlerini getirip, “Alın bunları kullanın ve bu ezayı bunlarla aşın!” dediği bilinir. Gazetenin yöneticileri ve yazı işleriyle ebediyen yakın temas halindedir. Kuruluşta olup bitenler hakkında bilgi sahibidir. Gerektiği vakit kendine has biçimleriyle devreye girer ve olaylara müdahale eder. Unutmamalı ki Belma Hanım, gazetenin iki veliahdının da annesidir. Erol Simavi’ye iki erkek çocuk vermiştir. Ne var ki Erol Simavi’nin gerek özel hayatında gerekse iş münasebetlerinde kurmuş olduğu ‘karmaşık’ yapı, onu Erol Bey’in ömrünü ve etrafında dönen olayları dikkatle izlemeye sevk etmiştir.
-Kitabınızda Gönül Muharrir ve Erol Simavi bağına değiniyor ve Belma Simavi’nin başlangıçta bu ilgiye fazlaca sert reaksiyon verdiğini şahitlerin anlatımıyla aktarıyorsunuz. Fakat Belma Hanım’ın vefat haberini Gönül Muharrir paylaştı…
Evet… Aldığım izlenim o ki Gönül Muharrir, Belma Hanım’a medyunu şükrandır. Belma Hanım’dan “Büyük bir kadın” biçiminde bahseder. Çünkü kızı Yasemin’i bir anne şefkatiyle sahiplenmiştir. Belma ve Erol Simavi’nin yıllar içerisinde tesis ettikleri ilgiyi anlayabilmek için kalıplar dışına çıkmak gerekir. Çok katmalı bir bağdır bu… Aşkla başlamıştır. Belma Simavi, Kanlıca’dan Erol Simavi’nin komşusudur. Kanlıca vapur iskelesinin bir yanında Simavi ailesinin mütevazı, öteki yanında Yağcıgiller’in görkemli yalısı bulunur. Erol Bey’in askerliğini yaptığı sırada Ankara’dan bu komşu kızına yazdığı mektuplar ortalarında birinci kıvılcımı doğurur; bir süre daha sonra evlenirler. Ancak büyük imtihanlardan geçecek bir bağdır bu. Gönül Yazar’ın Erol Simavi’ye bir kız evlat vermesi, münasebetlerinin kıymetli kırılma noktalarından biridir. Erol Simavi-Gönül Müellif alakasını öğrendiğinde infial ile karşılamıştır, Belma Simavi. Çünkü Gönül Yazar’ı evvel o tanımış ve sevmiştir. Gönül Muharrir, birinci tanıştıkları senelerda, Belma Hanım’a ‘Anne’, Erol Bey’e ‘Baba’ biçiminde hitap ettiğini anlatır. Belma Simavi, aldığı bu büyük darbeye karşın, bir süre daha sonra, Yasemin Simavi’yi bir anne şefkati ile kucaklamayı başarmıştır. Gönül Yazar’ı bir gece dinlemeye masraf, kurmayları aracılığıyla yanına çağırır ve “Yasemin nasıl?” diye sorar. Çocuğu tanımak ister. Eşinin bir öteki bayandan doğan kızını o günden daha sonra kucaklar. Tüm bu karmaşık yapı ortasında Belma- Erol Simavi evliliğinde bir ‘armoni’ olduğunu vurgulamam lazım. Her şartta, her sabah telefonda konuştukları anlatılır. Erol Beyefendi, yaşadığı bir epey ayrıntısı eşine rapor eder, paylaşır. Anlaşılan o ki, aşk vakit içinde dostluğa dönüşmüştür. Ayrıyeten Erol Beyefendi, Belma Hanım’a yönelik en ufak saldırıyı bir Osmanlı erkeği hassasiyeti ile karşılar. Uzan ailesine ilişkin Star kümesi ile Hürriyet-Show TV koalisyonu içinde 1994 yazında patlayan medya savaşına eşinin ismi mesnetsiz bir biçimde karıştırıldığında, hop oturur hop kalkar. Büyük öfkeye kapılır. Vurmaktan, kırmaktan bahseder… Bu da o epeyce katmanlı ilginin bir öteki boyutudur, kuşkusuz.
-Bunları Belma Hanım size nasıl anlattı? Kitabınıza o nasıl katkı verdi?
Erol Simavi, Belma Simavi üzere karakterleri anlayabilmek için farklı bir bakış açısı tesis etmeniz gerekir. Çünkü medya işvereninin tek yüzü yoktur. Nasıl bir imparatorun birden çok yüzü varsa, Erol Simavi’yi ve hatta Belma Simavi’yi anlamak için bu biçimde bir açıdan bakmak koşuldur. ‘Babıali İlahları Simavi Ailesi’ ismi çalışmama, ‘unauthorized’, öyküsü yazılan aileden müsaade almaksızın başladım. Özgürce, gazetecilik saiki ile yapılan bir çalışmaydı. Olağan muhakkak bir evrede Belma Simavi ile de görüşme gereksinimi duydum. Kendisini aradım. Enteresandır; Belma Hanım ismine konuştuğunu ve onun bildirisini ilettiğini söyleyen kişi, “Bizden müsaade almadan ne cüretle bu kitabı yazarsınız!” diyordu bana. Bu reaksiyon karşısında birinci anda şaşırdım elbette. Zira karşımdaki gazeteci bir aile idi! Fakat yayımlanmasının akabinde kitabımı ilgiyle okuduğu, ortak tanıdıklarımız tarafınca bana aktarıldı.
-Bugünkü medya ile Simavi ailesinin gazeteciliğini nasıl kıyaslarsınız?
Bugünkü gazetecilik anlayışı ile geçmişi kıyaslamak hakikat olmaz. Çünkü son senelerda gazetecilik mesleği büyük hücum altında. Gazetecilik ağır yaralı. Simavi ailesinin çekilmesi de, siyasi iktidarın dayanağı ile büyük sermayenin basına girmesiyle başlar. Haldun Simavi gazetesi Günaydın’ı Asil Nadir’e satar. Erol Simavi de, bu yeni duruma ve değişen şartlara ayak uyduramayacağını hisseder ve bir süre daha sonra, kendi deyişiyle, çekip masraf. Büyük fotoğraf budur, lakin onu satışa ikna eden gelişmelere de bakmak gerekir: Çetin Emeç suikastı, Emeç’in vefatının Simavi bünyesinde büyük kaygı yaratması, oğlunun o şartlar altında idaresi devralmak istememesi, siyasi güç odaklarının sıkıştırmaları ve ‘sat’ baskısı, makûs idarenin doğurduğu borçlar… Hürriyet’in satışının açıklanmaya muhtaç istikametleri hala mevcuttur. Lakin şayet bugünkü medya işverenleri ile Erol Simavi’yi kıyaslamamı isterseniz, Erol Bey’in her ne kadar gazetecilik dışı bir kadro iştirakleri olmuşsa da, hamurunda evvel gazetecilik vardır.
-Kitabı yazarken sizi en epey etkileyen anekdot ne oldu?
Erol Simavi ile Başbakan Özal içinde geçen bir konuşma, periyodun basın-iktidar bağlantısını anlamak açısından fazlaca etkileyicidir. O gece gazete işverenleri, başbakan sofrasında konukturlar. Toplantının belirli bir basamağında Asil Ender kan ter ortasında salona girer. Erol Simavi’nin buna canı sıkılır. Çünkü Asil Ender bir müddetdir Türk basınını adam etmekten dem vurmaktadır. Simavi, “Sayın Başbakan! Senin konutunda bir papatya var… Benim de bir kasımpatım var, epeydir görmüyorum. Canım kasımpatı koklamak istiyor! Ben gidiyorum.” der. Asil Az, “Erol Beyefendi, nereye gidiyorsun!” diye itiraz eder, “yaşamım boyunca bu anı bekledim. Otur da biraz konuşalım.” Erol Simavi ısrara dayanamaz, oturur. Lakin kalması için ısrar edenleri pişman edecektir. “Sayın Asil Ender burada olduğuna göre, her biçimde Babıali’yi nasıl düzelteceğini bize anlatır!” diyerek taarruza başlar. “Hesap ettirdim, elli milyardan fazla ziyan edeceksin. Ne hakkın var! Kimin parasını harcıyorsun?” der, Nadir’e. Asil Ender, “Benim için bu para peanut (fındık fıstık) parasıdır!” diye karşılık verir. Bu yanıt Simavi’yi kızdırır. “Diyorlar ki, sen diyormuşsun ki, ‘Ben Günaydın gazetesini Erol Simavi’nin ağzına yapmak için aldım. Ağız burada ulan! O trilyonları bana ver, gel buraya yap!” diye başladığı konuşmanın sonunda şaşırtan bir teklifte bulunur ve “Gel benim gazetemi de al” der. Ender, “Alırım!” deyince, Simavi Başbakan Özal’a döner ve bir başbakanın bir gazete işvereninden duyabileceği en ağır kelamı söyler: “Yalnız ben on iki sıfırlı isterim. Turgut Beyefendi, sen de aracılık yap. Sana da yüzde on verelim. Seçim geliyor, paraya muhtaçlığın vardır.”