Başı karışık iki arkadaşım

ahmetbeyler

Yeni Üye
Hafta sonu… Türkiye’nin önde gelen yerli üreticilerinden bir ailenin iki üyesiyle sohbet ettim. Ticari durumları bir süre evvel sarsıldı, konkordato ilan etmek zorunda kaldılar.

Dediler ki:



-Kemal Derviş, Ali Babacan, Mehmet Şimşek periyodunda işlerimiz kötü sayılmazdı…

-“Berat Albayrak periyoduyla iflasa sürüklendik; dövizin artmasıyla üretim maliyetimiz fazlaca arttı…

Yalnızca iş insanı arkadaşlarım değil; toplumdaki genel kanaat/inanış bu istikamette. Toplumda insanları kendi isteği haricinde düşünüp, istemediği biçimde etkilemek için yaratılan efor ve çabaya algı oluşturulma denir.

Bu, bilgiye değil, duyguya dayalı düşünme biçimidir…

Arkadaşlarıma pek cevap vermedim. Ülkemizde o denli duygusal yansılar var ki, bunu yıkmak kolay değil. Örneğin, Osmanlı iktisadını yıkıma sürükleyen, İngilizler ile yapılan 1838 Baltalimanı ticaret/“sömürge antlaşması” ve akabinde gelen Tanzimat Fermanı hâlâ okul müfredatlarında “ilerici-olumlu” hareketler olarak okutuluyor!



Maliyesi, yüksek faizlerle dış borç almaya dayanan sistemi yıkmak isteyen Sadrazam Mahmut Nedim Paşa’yı devirmek için medrese öğrencileri Fatih ve Beyazıt meydanlarında şovlar yaptı. Rusya‘ya yakın dış siyaseti sebebiyle ismine “Nedimof” denilen sadrazam bakılırsavden alındı ve borçlanma artarak sürdü…

Yüksek faizli dış borç ile yaratılan ithalata dayalı “yalancı baharlara” ekseriyetle kandık. Batı‘nın ve içerideki işbirlikçilerinin finanstan/kağıttan büyük kar sağladığı -Atatürk periyodu hariç- yaklaşık 200 yıllık sömürge sistemi daima sürdü gitti…

Sanayi ve istihdamı yok eden/ “kağıt sömürgesi” anlayışı güzel kavranmaz ise yanlışlı görüşler sürüp gider…

AH NE YAZIK

İki üretici arkadaşım, Babacan’dan Şimşek’e uzanan borçlandırma siyasetine nasıl kandı? Yüz yıllık şirketlerinin konkordato ilan etmesinin yapısal niçinini nerede arıyorlar?



İthalata dayanamayan Osmanlı tüccarlarından farkları olmadığını bilmiyorlar mı? İthal eserlerle niçin rekabet edemediler? Çeşitli niçini var; lakin temel niye şuydu:

Türk Lirası çok değerliydi!

Türk Lirası bedelini kaybetmesin diye daima yüksek faizle dış borç alındı. Ki: Batı’da faizlerin fazlaca düşük olması yüzünden yurt dışı para kaynaklarından rahatça alınan borçlar büyük cari açığa sebep oldu.

1 doların 1 TL’ye eşit olması hayaldi; çabucak hemen kuvvetli ekonomimiz yoktu zira. Bu, “eşit kur hastalığı” daima alınan borçla yapıldı. İthal eserler ile yerli mamüllerin fiyatı eşitlendi. Ve devreye reklam vs. ruhsal tesirler girince tüketici, ithal markalara yöneldi.

Çin karşıtını yaptı; ucuz mal üretimiyle dünyanın büyük ekonomileri ortasına girdi.



Gerçekle yüzleşmeliyiz; Türk Lirasını alınan dış borçla bedelli yapmaktan vazgeçmeliyiz.

Yaşıyoruz; TL gerçek bedelini bulunca ithal mamüllerin tüketimi azalmaya başladı.

Pek bilmiş iktisatçılarımız ısrarla kent efsanesi dillendiriyor; “üretimin yüzde 70’i ithal girdi!” Bu yanlışsız değil; OECD bilgilerine göre bu lakin yüzde 16.4.

Ah ne yazık… Batı başıyla yetişen çok iktisatçımız ülkedeki olumsuz anlayışların kaynağı…

ISRARLA SORUYORUM



Gelmek istenen yol şu olmalı:

Orta eserler dâhil ucuza üretip, ihracat yapmak zorundayız.

Ulusal sermayemizi kağıttan para kazanma kolaylığından kurtarıp üretime yönlendirmeliyiz. Kuşkusuz devlet hep yerli üreticinin yanında kaya üzere durmalıdır, daima desteklemelidir.

İki arkadaşım anlamalı ki; konkordato ilan etmelerinin niçini; Batı’nın istediği Derviş- Babacan- Şimşek’in yüksek faizli borçlanmaya dayalı iktisat anlayışıdır. niye sonuç alakası konusunda başları karışık; algıyı gerçek sanıyorlar!

halbuki bugün ürettiklerini yarın iç ve dış piyasada daha rahat satacaklar. Zira, TL artık gerçek kıymetindedir, ucuzdur. vakit içinde orta girdilerin yerli üretimiyle Türk malları büyük pazarlara gireceklerdir.



Sonuçta:

İthalata dayalı yalancı refah, yalnızca devleti değil, -tüketim alışkanlıklarıyla- yurttaşları da borç bataklığına sürükledi.

Topyekûn kalkınma stratejisine muhtaçlığımız var; borç alma siyaseti/ sistemi bu biçimde sürdürülemez.

“Görünmez el”, Batı’nın görünen kağıttan eli‘dir özünde! Batı’nın “sonsuz sırlarla dolu” diye yutturduğu para siyasetlerine (mesela, Londra’daki kur spekülatörlerine) teslim olmaktan vazgeçmeliyiz.

Evet, dışa bağımlı borç bataklığından kurtulmalıyız. Bunun siyasi istikameti de vardır; gırtlağına kadar borçlu ülkeye şantaj yapıp, (mesela Rahip Brunson gibi) istediğini almak kolaydır!



Israrla 6’lı masaya “ekonomi programınızı açıklayınız” dediğim budur.

Soner Yalçın