Beslenmemizde İyotun Yeri ve Değeri

canvade

Yeni Üye
İyot bedenimizde tiroid hormonu olan tiroksinin sentezlenmesinden sorumlu bir mineraldir. Bu hormon metabolizma suratımıza tesir eder. Beden tarafınca üretilemediği için besinler ile alınması gereklidir.

“Yeteri seviyede alınmadığında çeşitli problemlere yol açar!”

Yeteri seviyede alınmadığında endemik guatr, hipotiroidi, saç dökülmesi ve cilt kuruluğu üzere meselelere yol açar. İyot yetersizliği olan hamile bayanlarda düşük ya da erken doğuma yol açabileceği üzere bebeklerde büyüme ve zihinsel işlevlerin gelişmeninde sorun yaratır. Çocuklarda öğrenme kuvvetliğü, kretenizim (fiziksel cücelik, diş yapısı sorunu ve mental gerilik) baş gösterir.

“İyot desteklerin kullanması, eksikliği saptanmadan tavsiye edilmemelidir.”

Gereğinden çok iyot alımı da bir daha hipotiroidi ve otoimmin tiroid rahatsızlıklarına niye olabilmekte ve zehirlenmeye yol açmaktadır. İyot desteklerin kullanması, eksikliği saptanmadan tavsiye edilmemelidir. İyot mideden ve ince bağırsaklardan emilir. Alınan iyodun bir kısmı idrarla atıldığı için beslenmede kâfi seviyede olup olmadığı idrarda iyot bakılarak saptanabilir.

“Toprak ve sudaki iyot yetersizliğinin önlenmesi için tuza iyot eklenmektedir.”

Ülkemizde halk sıhhati alanında yapılan bilimsel çalışmalar ile toprak ve suyun birfazlaca yerde iyottan yetersiz olduğu ve bu niçinle yaygın olarak görülen endemik guatr vb problemlerin önüne geçebilmek için dünya genelinde uygulanan en kolay ve en ucuz sistem olan, her insanın kolay kolay ulaşacağı ve yaygın tüketimi olan tuzun iyonlaşmasına karar verilmesine sebep olmuştur. Bizde iyotlu tuz üretimi 1952’de başlamıştır. Lakin başlangıçta bu bir mecburilik değildi, bunun yasal mecburilik olması ise 1998’den itibaren resmî gazetede yayınlanarak başlamıştır. ondan sonrasındasında ise iyotlu tuz tüketmemesi gerekenler için 250 gr ambalajlarda iyotsuz tuz üretimine müsaade veren düzenleme yapılmıştır.

Kimler İyotsuz Tuz Tüketmelidir?

Hipertiroidi hastaları, nodüler guatr rahatsızlığı olanlar, graves hastalığı durumunda iyotsuz tuz tüketmelidir. Bunun haricinde kalan herkes iyotlu tuz tüketimi yapmalıdır. Yapılan bilimsel çalışmalarda; iyot yahut iyot bakımından güçlü deniz yosununun göğüs tümörü gelişmenini engelleme yeteneğini gösteren deher neysel bulgular, iyot bakımından varlıklı deniz yosunu içeren bir diyet tüketen Japon bayanlarda nispeten düşük göğüs kanseri oranı ile desteklenmektedir. tıpkı vakitte, iyot, iyot bileşikleri yahut iyot ve selenyum kombinasyonunun Japon diyetindeki anti kanserojen element olduğuna dair çabucak hemen direkt bir delil yoktur (1). İyot kanser ilgisi üzerine biroldukça yayın ve araştırma yapılmıştır ve yapılmaya devam etmektedir. İyot eksikliği durumunda tiroid, göğüs, prostat ve yumurtalık üzere dokularda kist ve kanseröz yapı oluşumu tetiklenmektedir formunda bulgular mevcuttur.

“İyot uçucu bir yapıya sahiptir, iyotlu tuz koyu renkli cam kavanozlarda, ağzı kapalı ve ışık almayan ortamda saklanmalıdır.”

Bitkisel beslenmeye sahip olan şahıslarda, deniz kenarında olmayan topraklarda yetişen bitkisel kaynaklarda iyot oranı düşüktür. İyot uçucu bir yapıya sahiptir. İyotlu tuz koyu renkli cam kavanozlarda, ağzı kapalı ve ışık almayan ortamda saklanmalıdır. Saydam cam tuzluk ve kavanoz kullanılmamalıdır.

“Doğal iyot kaynağı besinleri dikkate almalıyız.”

Tuzun iyotlanması ile alımımızın haricinde başka iyot kaynağı besinler ise balık, karides, deniz fasulyesi, deniz yosunu, yumurta, filizlendirilmiş kurubaklagiller, kuru erik, dereotu, sarımsak, ıspanak, pazı, süt ve yoğurt, çilektir.

“İyot eksikliği saptanmadan ve doktor önerisi olmadan iyot desteği kullanılmamalıdır.”

İyot gereksinimi: “Yetişkin bir bireyin ve gençlerin günlük iyot gereksinimi 150 mcg , çocuklarda 90 mcg’dır. Gereksinim gebelik devrinde 220 mcg, emziklilikte ise 290 mcg’dır.” Bir çay kaşığı tuzda 400 mcg iyot bulunur. İyot, brom, flor ve klorun tıpkı yoldan emilimi kelam konusu olduğu için iyodun geçişini engelleyebileceğine dair öngörüler var. Bunları deterjan, paklık gereçleri, diş macunu vb. hususlar ile birden fazla vakit farkına varmadan bedenimize alırız. Tüm bunların yanı sıra florun bedenden atılımının kelam konusu olmadığı da bir gerçektir. İyot eksikliğinin varlığı ile ilgili belirtilere dikkat etmeliyiz. İyot eksikliğinin klinik belirti ve semptomları şunlar olarak belirtilmektedir:


  • Depresyon


  • Kilo verme kuvvetliğü


  • Cilt kuruluğu


  • Baş ağrısı


  • Yorgunluk


  • Unutkanlık


  • Adetle ilgili sıkıntılar


  • Hiperlipidemi (kan yağları yüksekliği)


  • yinelayan enfeksiyonlar


  • Soğuğa karşı hassaslık


  • El ve ayakların soğuk olması


  • Zihin bulanıklığı


  • Saçlarda incelme


  • Kabız


  • Nefes darlığı


  • Böbrek fonksiyonlarında azalma


  • Kas güçsüzlüğü, eklem katılığı
Yalnızca bu semptom ve belirtilere bakarak iyot eksikliği olduğunu söylemek yanlışsız değildir. Sonuç olarak söylersem; iyot eksikliği saptanmadan ve doktor tarafınca önerilmeden iyot desteği kullanılmamalıdır.