ahmetbeyler
Yeni Üye
Yargıda yapay zekâ sistemleri son periyotta Almanya, İngiltere ve ABD üzere ülkelerde devreye girmeye başladı. Örneğin İngiltere’de yapay zekânın verdiği her beş karardan dördünün mahkeme sonucuyla örtüştüğü tespit edildi. ABD’de birtakım mahkemeler ise ceza mühletinin ve failin tekrar kabahat sürece ihtimalinin belirlenmesinde yapay zekâ yazılımlarından faydalanıyor. Almanya ve İngiltere’de polis, hatası evvelinde iddia edip engellemeye yönelik yapay zekâ yazılımları kullanıyor.
Son olarak, Malezya hükümeti, kimi eyaletlerde mahkemelerinde yapay zekâ yargılama sistemini denemeye başladıklarını duyurdu.
Malezya’nın pilot uygulama kapsamında Sabah ve Sarawak eyaletlerindeki mahkemelerde yapay zekâ yargılama sistemini denenmeye başlandığı tabir edildi.
DoNotPay avukat taşınabilir uygulaması, Estonya’daki savları kıymetlendiren robot yargıçlar, Kanada’daki robot arabulucular, Çin’deki yapay zekâ hakimleri…
Dünya, yapay zeka yargılama sistemini denemeye başlarken Türkiye’de neler oluyor? Yapay zeka çalışmaları yapan emekli Hakim Aydın Başar sorunun cevabı üzerine Odatv’ye açıklamalarda bulundu.
“RESİMLERE BAKARKEN O FOTOĞRAF KONUŞMAYA BAŞLARSA…”
Emekli Hakim Aydın Başar, “Yapay zeka tarifi, güya yapay yiyecek, yapay pamuk üzere zekanın, beşerler tarafınca üretilmiş bir tipi olduğu çağrışımını uyandırsa da, ortada yapay olarak üretilen bir zekadan bahsedilemez” sözlerini kullandı.
“Bana göre yapay zeka, dünün veritabanlarındaki arama ve sorgulamalarının yetersiz olması ve bu ayrıntıların yalnızca bir çıktı olarak alınmasına karşı geliştirilmiş bir yöntemdir” diyen Aydın Başar şunalrı anlattı:
“Klasik sistemde, bir metinde, bilgi tabanında, Ahmet isimli kişiyi aratabilirsiniz. Yapay zekada ise, o metinde Ahmet’in ne düşündüğünü, ne yaptığını tespit edip, güya bir insan kanısıyla tespit edilen bu çıktıya sonuçlar üretmek vardır. Bilgisayar ortamına kayıt edilebilen her şey, yapay zekanın hammaddesi olabilir. Sesler, fotoğraflar ve metinler yapay zeka uygulamaları yardımıyla mana kazanabilirler. Bilgisayarınızdaki albümünüzde, geçmiş fotoğraflara bakabilirsiniz. Fakat bu fotoğraflara bakarken o fotoğraf konuşmaya başlarsa ve kendisiyle ilgili bilgi vermeye başlarsa işte orada yapay zeka devreye girer. Fotoğraftaki kişinin kim olduğu, görünüş itibariyle kaç yaşında olduğu ve benzeri özellikler bilgi olarak sunulduğunda, bunun altında yapay zeka yatar. Ve her şeyin ötesinde, yoktan bilgi var olmayacağına göre, güya bir çocuğa öğretir üzere yapay zeka sisteminize bilgi öğretirsiniz. Çıktıları test edersiniz. Çıktılar, bir insanın niyetinin çıktılarına benzeriyse, o yapay zeka sistemi başarılı bir sistem olmuş olur.”
“HAMALLIK GEREKTİREN İŞLERİ YAPAY ZEKAYA DEVREDEBİLİRİZ”
Aydın Başar, yapay zeka yargı sistemine giden yolu ise şu biçimde deklare etti:
“Bir yargısal faaliyette, hakim dinler, dinlediğini tutanağa yazdırır. Dinleme etabında, olayı anlamak için sorular sorar. sonrasındasında diğer bir evrakın duruşmasına geçer. Bu sırada bundan evvelki duruşmada, alınan tüm tabirler, yapay zekanın hammaddesi olarak dijital ortama aktarılır. Hakim karar verirken bu sözleri okur. Ve öğrendiği bilgilerle okuduklarından bir sonuç çıkarır ve kararını verir. İşte hakimin duygusal hali haricindeki öğrendiklerini, o tabirleri tahlil edecek bir yapay zeka sistemine sitemine yüklediğinizde, sistem size bir hakim üzere sonuçlar üretecektir. Tehdit, yaralama ve hakaret üzere cürümlerde beraat mi yoksa mahkumiyet mi halinde bir kestirimde bulanacaktır. Ceza yargılama sisteminde kelamın, sözün aktif olduğu tüm hatalarda yapay zekadan faydalanılabilir. Bu hem hazırlık soruşturması sırasında ve birebir vakitte mahkeme basamağında olabilir.”
“Ben uzun yıllardır, bilgisayardan faydalanarak, işimi nasıl kolaylaştırabilirim tarafında çalışmalar yapıyorum” diyen Aydın Başar, Türkiye’nin yapay zeka yargılama sisteminde bulunduğu noktayı şu sözlerle anlattı:
“Ve en son, gerçek bir ceza davası belgesinde, yapay zekadan faydalanan bir program yaptım. Ve emekli olmadan bu programı kullandım. Şu anda, mahkemelerde uygulanan bir yapay zeka uygulaması yok. Lakin Adalet Bakanlığında yapay zeka üzerine bir şube kurulduğu bilgisini basından öğrendim. Birebir biçimde 2023 yılında Yargıtay’da faal olacak yapay zekadan yararlanacak çalışmalar yaptığını basından öğrendim.
Geçmişte, UYAP’ın olmadığı devirlerde hakimlik yaptığım için, UYAP devreye girince, UYAP için bir ihtilal demiştim. Şu anda yapay zeka için, her türlü bilgi, UYAP’ta hazır olarak beklemektedir. Dünde ihtilal olarak nitelendirdiğim UYAP’ı, bugün ise statik ve geri kalmış bir sistem olarak tanımlıyorum. UYAP meyyit ayrıntıların mezarlığıdır. Şu etapta UYAP’tan cansız bilgiler elde edersiniz. Bir an için bir sabıka kaydındaki bilgiler bile canlanabilir ve kişinin geçmişini size görsel olarak gösterebilir. Bir söz ne demek istiyor, sanık ne demiş, müşteki ne demiş. Hakim bu sözler karşısında ne düşünür, hepsi yapay zeka ile mümkündür. Dilerim kurulan şube, geçmişteki UYAP ihtilalinin ikinci sürümünü Türk yargısına armağan eder.
Yapay zeka ile yargıçlar ve savcılar, bilgi hamallığından kurtulacaklardır. Kararlara ayırdıkları hamallık gerektiren işleri yapay zekaya devredip, vicdan ve duygusal faaliyetler için daha fazlaca vakit kazanacaklardır.”
CEZADOST İLE DİJİTAL HAKİM
Emekli Hakim Aydın Başar, bakılırsavdeyken hakim, savcı, avukat, özetle hukuk dünyasını bir ortaya getirip tartışma ortamı sağlamak için “adalet.org” isimli internet sitesini geliştirdi ve yıllar evvel bu projesiyle ödül almıştı.
Aydın Başar’ın büyük bir projesi daha vardı; CezaDost.
Yargıçların karar verebilmek için geniş bir kütüphaneye muhtaçlıkları olur.
Kanun kitapları, emsal kararlar…
Bilgisayar ortamında olanlar ise okuyup, incelerken çok vakit alır.
Hakim Aydın Başar, “CezaDost” programıyla bir “yapay zeka hakim” yarattı. Kanunlarda yapılan değişiklikler niçiniyle sık sık güncellediği programına 20 yıl emek verdi. CezaDost programını, bir hakimin ceza hukukuna dair bildiği her şeyi bilecek biçimde hazırladı. Bu program, yargıçları uyarıyor, yol gösteriyor, iddianameleri, savunmaları, şahit beyanlarını, sabıka kayıtlarını okuyor. Hakime ise yalnızca “vicdan yükünü” bırakıyor.
ÇİN’DEKİNE RAKİP TÜRK DİJİTAL SAVCI
Aydın Başar, “CezaDost” programına dijital yargıçla başladı ve artık de dijital savcı üzerinde çalışıyor. Başar, Çin’deki savcıya rakip bir Türk sanal savcı geliştirdi. Başar’ın Türk dijital savcısı çabucak hemen bitmedi. Dijital savcının yayınlaması için biraz daha vakte muhtaçlık var.
İşte emekli Hakim Aydın Başar’ın dijital savcısının özet görüntüsü:
AYDIN BAŞAR KİMDİR
Mesleğe 1994 yılında Artvin’in Borçka ilçesinde başladı.
1999 yılında Ardahan’ın Çıldır ilçesinden, Düzce’nin Gölyaka ilçesine atandı.
12 Kasım 1999’da Düzce sarsıntısı yaşanmıştı.
Gölyaka’ya gittiğinde, tren vagonunun adliye, lojmanın ise çadır olduğunu gördü.
çabucak sonrasında kendisine adliye çalışanlarının da takviyesiyle bir baraka yaptı.
Barakanın ortasında dolanırken, “Bir şeyler yapmam lazım” diye ortasından geçirdi.
İngilizce mi öğrenmeliydi, yoksa kitap mı yazmalıydı. Kendisini geliştirecek fikirleri düşünürken, “bilgisayar programcılığı” başına yattı.
Balıkesir hakimi olduğu periyotta, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret davalarından birine baktı.
Facebook’ta kendisinin yazmadığı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı eleştiren bir şiiri paylaşan sanık C.B. hakkında beraat sonucu verdi.
Erdoğan’ın avukatları Başar’ı gerekçeli sonucu niçiniyle HSK’ya şikayet etti. HSK bu şikayet üzerine Başar hakkında 2016 yılında inceleme başlattı.
sonucu veren HSK 2. Dairesi’nin bir üyesi Başar’ın ihracı tarafında oy kullanırken 3 üye yer değiştirme, 2 üye ise kınama cezası verilmesini istedi. HSK 2. Dairesi’nin sonucuna Başar’ın yaptığı itiraz HSK Genel Heyeti’nce reddedildi. bu biçimdece karar katılaştı.
VİCDAN YOLU HARİTASI
Evvel 2017’de Zonguldak’a, daha sonra 2018’de Erzurum’a sürüldü. 2019’da da Kars’a gönderildi.
Hakim Başar’a yapılanlar, belirli ki bir meslektaşını yaralamıştı ve toplumsal medyada ismini vermeden “Vicdan Yolu Haritası”nı paylaşmıştı.
İşte o harita:
Hakim Aydın Başar bir süre evvel emekli oldu.
Caner Taşpınar
Son olarak, Malezya hükümeti, kimi eyaletlerde mahkemelerinde yapay zekâ yargılama sistemini denemeye başladıklarını duyurdu.
Malezya’nın pilot uygulama kapsamında Sabah ve Sarawak eyaletlerindeki mahkemelerde yapay zekâ yargılama sistemini denenmeye başlandığı tabir edildi.
DoNotPay avukat taşınabilir uygulaması, Estonya’daki savları kıymetlendiren robot yargıçlar, Kanada’daki robot arabulucular, Çin’deki yapay zekâ hakimleri…
Dünya, yapay zeka yargılama sistemini denemeye başlarken Türkiye’de neler oluyor? Yapay zeka çalışmaları yapan emekli Hakim Aydın Başar sorunun cevabı üzerine Odatv’ye açıklamalarda bulundu.
“RESİMLERE BAKARKEN O FOTOĞRAF KONUŞMAYA BAŞLARSA…”
Emekli Hakim Aydın Başar, “Yapay zeka tarifi, güya yapay yiyecek, yapay pamuk üzere zekanın, beşerler tarafınca üretilmiş bir tipi olduğu çağrışımını uyandırsa da, ortada yapay olarak üretilen bir zekadan bahsedilemez” sözlerini kullandı.
“Bana göre yapay zeka, dünün veritabanlarındaki arama ve sorgulamalarının yetersiz olması ve bu ayrıntıların yalnızca bir çıktı olarak alınmasına karşı geliştirilmiş bir yöntemdir” diyen Aydın Başar şunalrı anlattı:
“Klasik sistemde, bir metinde, bilgi tabanında, Ahmet isimli kişiyi aratabilirsiniz. Yapay zekada ise, o metinde Ahmet’in ne düşündüğünü, ne yaptığını tespit edip, güya bir insan kanısıyla tespit edilen bu çıktıya sonuçlar üretmek vardır. Bilgisayar ortamına kayıt edilebilen her şey, yapay zekanın hammaddesi olabilir. Sesler, fotoğraflar ve metinler yapay zeka uygulamaları yardımıyla mana kazanabilirler. Bilgisayarınızdaki albümünüzde, geçmiş fotoğraflara bakabilirsiniz. Fakat bu fotoğraflara bakarken o fotoğraf konuşmaya başlarsa ve kendisiyle ilgili bilgi vermeye başlarsa işte orada yapay zeka devreye girer. Fotoğraftaki kişinin kim olduğu, görünüş itibariyle kaç yaşında olduğu ve benzeri özellikler bilgi olarak sunulduğunda, bunun altında yapay zeka yatar. Ve her şeyin ötesinde, yoktan bilgi var olmayacağına göre, güya bir çocuğa öğretir üzere yapay zeka sisteminize bilgi öğretirsiniz. Çıktıları test edersiniz. Çıktılar, bir insanın niyetinin çıktılarına benzeriyse, o yapay zeka sistemi başarılı bir sistem olmuş olur.”
“HAMALLIK GEREKTİREN İŞLERİ YAPAY ZEKAYA DEVREDEBİLİRİZ”
Aydın Başar, yapay zeka yargı sistemine giden yolu ise şu biçimde deklare etti:
“Bir yargısal faaliyette, hakim dinler, dinlediğini tutanağa yazdırır. Dinleme etabında, olayı anlamak için sorular sorar. sonrasındasında diğer bir evrakın duruşmasına geçer. Bu sırada bundan evvelki duruşmada, alınan tüm tabirler, yapay zekanın hammaddesi olarak dijital ortama aktarılır. Hakim karar verirken bu sözleri okur. Ve öğrendiği bilgilerle okuduklarından bir sonuç çıkarır ve kararını verir. İşte hakimin duygusal hali haricindeki öğrendiklerini, o tabirleri tahlil edecek bir yapay zeka sistemine sitemine yüklediğinizde, sistem size bir hakim üzere sonuçlar üretecektir. Tehdit, yaralama ve hakaret üzere cürümlerde beraat mi yoksa mahkumiyet mi halinde bir kestirimde bulanacaktır. Ceza yargılama sisteminde kelamın, sözün aktif olduğu tüm hatalarda yapay zekadan faydalanılabilir. Bu hem hazırlık soruşturması sırasında ve birebir vakitte mahkeme basamağında olabilir.”
“Ben uzun yıllardır, bilgisayardan faydalanarak, işimi nasıl kolaylaştırabilirim tarafında çalışmalar yapıyorum” diyen Aydın Başar, Türkiye’nin yapay zeka yargılama sisteminde bulunduğu noktayı şu sözlerle anlattı:
“Ve en son, gerçek bir ceza davası belgesinde, yapay zekadan faydalanan bir program yaptım. Ve emekli olmadan bu programı kullandım. Şu anda, mahkemelerde uygulanan bir yapay zeka uygulaması yok. Lakin Adalet Bakanlığında yapay zeka üzerine bir şube kurulduğu bilgisini basından öğrendim. Birebir biçimde 2023 yılında Yargıtay’da faal olacak yapay zekadan yararlanacak çalışmalar yaptığını basından öğrendim.
Geçmişte, UYAP’ın olmadığı devirlerde hakimlik yaptığım için, UYAP devreye girince, UYAP için bir ihtilal demiştim. Şu anda yapay zeka için, her türlü bilgi, UYAP’ta hazır olarak beklemektedir. Dünde ihtilal olarak nitelendirdiğim UYAP’ı, bugün ise statik ve geri kalmış bir sistem olarak tanımlıyorum. UYAP meyyit ayrıntıların mezarlığıdır. Şu etapta UYAP’tan cansız bilgiler elde edersiniz. Bir an için bir sabıka kaydındaki bilgiler bile canlanabilir ve kişinin geçmişini size görsel olarak gösterebilir. Bir söz ne demek istiyor, sanık ne demiş, müşteki ne demiş. Hakim bu sözler karşısında ne düşünür, hepsi yapay zeka ile mümkündür. Dilerim kurulan şube, geçmişteki UYAP ihtilalinin ikinci sürümünü Türk yargısına armağan eder.
Yapay zeka ile yargıçlar ve savcılar, bilgi hamallığından kurtulacaklardır. Kararlara ayırdıkları hamallık gerektiren işleri yapay zekaya devredip, vicdan ve duygusal faaliyetler için daha fazlaca vakit kazanacaklardır.”
CEZADOST İLE DİJİTAL HAKİM
Emekli Hakim Aydın Başar, bakılırsavdeyken hakim, savcı, avukat, özetle hukuk dünyasını bir ortaya getirip tartışma ortamı sağlamak için “adalet.org” isimli internet sitesini geliştirdi ve yıllar evvel bu projesiyle ödül almıştı.
Aydın Başar’ın büyük bir projesi daha vardı; CezaDost.
Yargıçların karar verebilmek için geniş bir kütüphaneye muhtaçlıkları olur.
Kanun kitapları, emsal kararlar…
Bilgisayar ortamında olanlar ise okuyup, incelerken çok vakit alır.
Hakim Aydın Başar, “CezaDost” programıyla bir “yapay zeka hakim” yarattı. Kanunlarda yapılan değişiklikler niçiniyle sık sık güncellediği programına 20 yıl emek verdi. CezaDost programını, bir hakimin ceza hukukuna dair bildiği her şeyi bilecek biçimde hazırladı. Bu program, yargıçları uyarıyor, yol gösteriyor, iddianameleri, savunmaları, şahit beyanlarını, sabıka kayıtlarını okuyor. Hakime ise yalnızca “vicdan yükünü” bırakıyor.
ÇİN’DEKİNE RAKİP TÜRK DİJİTAL SAVCI
Aydın Başar, “CezaDost” programına dijital yargıçla başladı ve artık de dijital savcı üzerinde çalışıyor. Başar, Çin’deki savcıya rakip bir Türk sanal savcı geliştirdi. Başar’ın Türk dijital savcısı çabucak hemen bitmedi. Dijital savcının yayınlaması için biraz daha vakte muhtaçlık var.
İşte emekli Hakim Aydın Başar’ın dijital savcısının özet görüntüsü:
AYDIN BAŞAR KİMDİR
Mesleğe 1994 yılında Artvin’in Borçka ilçesinde başladı.
1999 yılında Ardahan’ın Çıldır ilçesinden, Düzce’nin Gölyaka ilçesine atandı.
12 Kasım 1999’da Düzce sarsıntısı yaşanmıştı.
Gölyaka’ya gittiğinde, tren vagonunun adliye, lojmanın ise çadır olduğunu gördü.
çabucak sonrasında kendisine adliye çalışanlarının da takviyesiyle bir baraka yaptı.
Barakanın ortasında dolanırken, “Bir şeyler yapmam lazım” diye ortasından geçirdi.
İngilizce mi öğrenmeliydi, yoksa kitap mı yazmalıydı. Kendisini geliştirecek fikirleri düşünürken, “bilgisayar programcılığı” başına yattı.
Balıkesir hakimi olduğu periyotta, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret davalarından birine baktı.
Facebook’ta kendisinin yazmadığı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı eleştiren bir şiiri paylaşan sanık C.B. hakkında beraat sonucu verdi.
Erdoğan’ın avukatları Başar’ı gerekçeli sonucu niçiniyle HSK’ya şikayet etti. HSK bu şikayet üzerine Başar hakkında 2016 yılında inceleme başlattı.
sonucu veren HSK 2. Dairesi’nin bir üyesi Başar’ın ihracı tarafında oy kullanırken 3 üye yer değiştirme, 2 üye ise kınama cezası verilmesini istedi. HSK 2. Dairesi’nin sonucuna Başar’ın yaptığı itiraz HSK Genel Heyeti’nce reddedildi. bu biçimdece karar katılaştı.
VİCDAN YOLU HARİTASI
Evvel 2017’de Zonguldak’a, daha sonra 2018’de Erzurum’a sürüldü. 2019’da da Kars’a gönderildi.
Hakim Başar’a yapılanlar, belirli ki bir meslektaşını yaralamıştı ve toplumsal medyada ismini vermeden “Vicdan Yolu Haritası”nı paylaşmıştı.
İşte o harita:
Hakim Aydın Başar bir süre evvel emekli oldu.
Caner Taşpınar