Eski Bakan bu biçimde geri döndü: Atatürk hesaplaşması

ahmetbeyler

Yeni Üye
Eski Ulusal Eğitim Bakanı Prof. Dr. Ziya Selçuk, çocuk ebeveyn ilgileri üzerine yaptığı müşahedeleri “Kırk Defa söylemiş oldum” ismini verdiği bir kitapta topladı. Selçuk, kitabında “eğitim ordusu” ve “zorunlu eğitim” sözlerinin yan yana kullanılmasına karşı çıktı.

Selçuk’un reddettiği “eğitim ordusu” tabirleri Mustafa Kemal Atatürk tarafınca 23 Mart 1923 tarihinde Kütahya’da öğretmenlere seslenirken “irfan ordusu” halinde kullanılmıştı.



“EĞİTİM’ VE ‘ORDU’ SÖZLERİ niye YAN YANA GETİRİLİR?”

Ziya Selçuk kitabının “Eğitim Ordusu” başlıklı kısmında “Zorunlu eğitim yani. Güzel de “zor” ve “eğitim” sözleri niye yan yana kullanılıyor?” sözlerine yer vererek şöyleki devam ediyor:

“Hayat epey zor… Dünya kötülüklerle dolu… Çocuğunuzun karşısına baş etmesi gereken bir fazlaca zorluk çıkacak. Hayatta kalmak için uğraş etmek, savaşmak, kazanmak, ezmek, elemek, geçmek zorunda… Hayat çetin bir savaş meydanı. her neyse ki onun bu uğraşında her vakit yanında olacak bir eğitim ordusu var. Evladınız da bizatihi eğitim ordusunun neferlerinden biri.”

“Sahi bize bu lisanı kim öğretti? Bu ordu nasıl bir ortaya geldi? ‘Eğitim’ ve ‘ordu’ sözleri niye yan yana getirilir?” üzere soruları ortaya atan Selçuk’un kitabındaki ilgili kısım şöyle:

“Dünya savaşları devrinde öne çıkan bir söz “eğitim ordusu.”



Orduların tabiatı gereği emir-komuta zinciriyle herkesi tek tip yurttaş olmaya zorlayan yaklaşımı kendi ortasında dengeli olabilir tahminen.

Lakin bir daha tabiatı gereği son derece esnek ve her bir çocuğa parmak izi kadar farklı bir birey olarak bakması gereken okul neden tek tipleştirmeye çalışır.

‘“EĞİTİM ORDUSU’ KAVRAMI TEK TİP TOPLUMLARDA KULLANILIR”

Dünya tarihine baktığımızda tek tip insan yetiştirme uğraşında olan yüzlerce devlet var. İstisnasız hepsi başarısız olmuş. Zira bu cins uygulamalar insan onuruna ve tabiatına aykırı…

Sonuçlara bakıldığında tek tip insan yetişmiyor fakat niçinse bu sistemlerde yetişenler sıklıkla tek tipçi olarak yetişiyor. Tek tipçi zihin mekaniğinin temel karakteristiği, sözcükleri yahut cümleleri değişse de başın çalışma biçiminin tıpkı olmasıdır. Dünya görüşleri farklı fakat zihin mekanikleri birebir insanlar… Kullandıkları sözler farklı ama mantıksal işleyiş hayli epey misal. Tek tipçi bakış açısında genelde iki taraf ortaya çıkıyor ve taraflar kendi görüşlerinin tamamını yanlışsız, karşı tarafı büsbütün yanlış olarak değerlendiriyorlar.



Eğitim ordusu kavramı bu tıp toplumlarda epeyce daha sık kullanılıyor. Kendimizle ve dışarıyla her gün bitmek bilmeyen bir savaşta olduğumuz için de bu ordunun her gün cephede çarpışması gerekiyor. Bu ordunun en düşük rütbeli ve kolay harcanabilir askerleriyse çocuklar… Bir gün üniversiteden terhis olana dek hiyerarşinin en altındakiler onlar…

Ordunun tüm neferlerinin terhis aldığını hayal edin şimdi… Bir sabah tüm “eğitim ordusu” yetişkinleri mesailerinde çarpışmak ve uğraşmak üzere çocukları beklemeye başlasa ve çocuklar hiç gelmese bu biçimde ne ordu kalırdı geriye ne de rütbeler. Tek tip bir yurttaş yetiştirme hayali eğitim ordusunun yel değirmenleri olarak kalırdı.”

“SAHİ BİZE BU LİSANI KİM ÖĞRETTİ?”

Başlıktaki soru Eski Ulusal Eğitim Bakanı Prof. Dr. Ziya Selçuk’a ait…

Pekala, “eğitim ordusu” kavramı nereden geliyor?



Mustafa Kemal Atatürk 24 Mart 1923 tarihinde Kütahya Lisesi’ni ziyaret etti. Atatürk lisede öğretmenlere seslenerek şu tabirleri kullandı:

“Muallim hanımlar ve muallim efendiler,

Bu irfan yuvası altında hepinizi bir ortada görmekten ve hepinizi selamlamaktan epey mutluyum. Memleketimizi, toplumumuzu gerçek amaca, gerçek mutluluğa ulaştırmak için iki orduya muhtaçlık vardır. Biri vatanın ömrünü kurtaran asker ordusu, başkası memleketin geleceğini yoğuran irfan ordusudur. Bu iki ordunun her ikisi de değerlidir, uludur. Ancak bu iki ordudan hangisi daha pahalıdır, hangisi bir başkasından üstündür? Elbet bu biçimde bir tercih yapılamaz. Bu iki ordunun ikisi de hayatidir. Yalnız siz irfan ordusu mensupları, sizlere mensup olduğunuz ordunun kıymet ve büyüklüğünü anlatmak için şunu söyleyeyim ki sizler ölen ve öldüren birinci orduya, neden öldüğünü öğreten bir orduya mensupsunuz.”

(….)

“Arkadaşlar, asker ordusuyla irfan ordusu içindeki benzeyiş ve uygunluğu belirtmiş olmak için şunu da ek edeyim: Değerli bir yapıtta ordunun ruhu, subaylar heyeti ve komuta heyetidir deniliyor. Sahiden bu biçimdedir. Bir ordunun değeri subaylar ve komuta heyetinin değeri ile ölçülür. Siz öğretmen hanımlar ve öğretmen beyefendiler, sizler de bilgi ve anlayış ordusunun subaylar ve komuta heyetisiniz. Sizin ordunuzun değeri de sizlerin değerinizle ölçülecektir. İstiklâl uğraşında, üç dört yıldır, düşmanı topraklarımızda yok etmek için yaptığımız savaşta ordunun ruhu olan subaylar ve komuta heyet ve ileri gelenleri değerlerinin yüksekliğini nasıl göstermiş ve ispat etmişse, bundan daha sonra yapacağımız ışık ve inkılâp uğraşının milletimize bir karanlık üzere çöken bütün bilgisizliği yenmek ve kahretmek savaşında da bilgi ordusunun ruhu olan siz öğretmen hanımlar ve öğretmen beyefendilerin birebir yeteneği paylaşacağınıza ve göstereceğinize eminim. Hepinizi bu itimatla selâmlarım saygıdeğer arkadaşlar.”



Ersin Eroğlu