EYT’de prim ayrıntısı

ahmetbeyler

Yeni Üye
Emeklilikte yaşa takılan milyonlarca vatandaş heyecanla yasa teklifini beklerken, sigortalı çalışmaya 2000-2001 senelerında başlayanlar da kapsama girmenin yolunu arıyor. İşe giriş tarihi, prim gün sayısını artıracak formüller merak edilirken, 2000 öncesi primler altın kıymeti taşıyor. Bu niçinle de 1996, 1997, 1998 ve 1999’da yatırılan primler aylığı artırmada kıymet taşıyor.

ASKERLİK DETAYI

2000 yılından evvel fiili hizmet artırımıyla çalışılması durumunda yıpranma müddeti başlangıcı geri çekiyor. Askerliktilk evvel rastgele bir sigorta kolundan işe başlamayanların askerlik borçlanması yapması durumunda emeklilik yaş ve günleri öne çekiyor. Örneğin sigorta girişi Nisan 2000 bulunmasına rağmen 1994 yılında 18 ay askerlik yapan bir kişinin borçlanması halinde sigorta başlangıcı 550 gün geri çekiliyor, 1997’nin ortalarına gidiyor ve EYT’ten yararlanabiliyor.

Yeni yılda taban fiyatla birlikte borçlanma fiyatları da artacağı için öncesinde borçlanmaya gitmek avantajlı oluyor. Düzenleme 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı çalışmaya başlayanları kapsayacak.

Yasa çıktıktan daha sonra askerlik borçlanması için, maddede açık karar bulunması, yönetmelikle uygulamaya açıklık getirilmesi ya da yargı sonucuyla uygulamaya teşmil edilmesi gerekiyor. Emeklilikte Yaşa Takılanların (EYT) merak ettiği birtakım soruların cevapları şu biçimde:

BORÇLANMA İÇİN YASANIN ÇIKMASINI BEKLEMEYE GEREK VAR MI

Yasa teklifi en geç aralık ayında Meclis’e gelecek. Borçlanma primleri ocak ayında artacak. Teklifin içeriğini gördükten daha sonra, muhtaçlık duyulan prim gün sayısı kadar yeni yıldaki artışa takılmadan borçlanmaya gitmek yararlı olacak.

Kasım 1999 yılında işe başladım, fiili hizmet artırımıyla emekliliğim öne çekilir mi?

Bugün 45’in üzerinde uygulanan yıpranma hissesinin sigorta girişini 1999 öncesine çekmede tesiri bulunmuyor. Yıpranmaya tabi çalışanların gün sayılarının yüksek olması niçiniyle olağan sigortalılardan daha avantajlı olmaları kelam konusu.

Diğer yandan 2000 yılı öncesi, mesela Kasım 1999 yılında fiili hizmet artırımıyla çalışıldıysa yıpranma müddeti geri çekilerek EYT kapsamına girilebilir.

Askerlik borçlanması sigortalılığın başlangıç tarihini ne kadar öne çeker, kıdem tazminatı hakkı doğar mı?

Sigortalı işe başlamadan evvel askerlik yapanlar hem sigorta tarihini geriye götürebilir tıpkı vakitte prim gün sayısını artırabilir. Askerlik öncesi bir işte çalışmamış olanların askerlik borçlanması yapması yaş ve günlerini öne çekmesinde fayda bulunuyor.

İşe girdikten daha sonra askerlik yapanların borçlanması ise yalnızca prim ödeme gün sayısını artırıyor, lakin emeklilik tarihini öne çekmiyor. Şubat 2000 tarihinde sigortalı işe başlayıp askerliğini 1999 yılında yapan borçlanarak emekli olabiliyor.

Emeklilikte, aylığı artırmada 2000 öncesi primler niye altın bedelinde?

SGK’ya bildirilen prime temel yarar emekli aylığını artırmada büyük kıymet taşıyor. Gösterge sisteminin temel alındığı 2000 öncesi primler emekli aylığını yükseltiyor.

Bu niçinle de 1996, 1997, 1998 ve 1999’da yatırılan primler aylığı artırmada kıymet taşıyor. Emekli aylığını artırmak için 2000 öncesi yüksek tavandan borçlanmakta yarar bulunuyor.

EYT’DE ÖNE ÇIKAN TARİH EYLÜL 99

Yasa çıktıktan daha sonra borçlanma yolunun kapatılması kelam konusu olabilir mi?

Sigortası 8 Eylül 1999 tarihindilk evvel başlayanların EYT kapsamında olacağı tabir ediliyor.

Bu tarihin katılaşması halinde öncesi için borçlanma imkânı bulunuyor. Bu yolun kapatılacağı ihtimali zayıf. Fakat askerlik borçlanması için maddede açık karar bulunması, yönetmelikle uygulamaya açıklık getirilmesinde fayda bulunuyor.

Staj sigortası EYT kapsamına girmeyi sağlar mı?

Staj sigortasıyla uzun vadeli sigorta kollarına tabi çalışmaya başladıkları tarih içinde doğum yapan bayanlar başlangıç tarihini borçlanma yaptığı gün sayısı kadar geri çekebilecek.

Bunun haricinde staj mühletince yapılan sigorta emeklilikte dikkate alınmadığı için 1999 öncesi staj yapanlar EYT kapsamında yer almıyor.