ahmetbeyler
Yeni Üye
Kiraların niye bir anda arttığı ve yüksek artırımların sebeplerini yazan Sefer Levent, “Emlak Konut ve TOKİ’ye bu vakitte her zamankinden çok gereksinim var. Konut talebinin yüksek, arzın düşük olduğu bölgelere yönelik olabildiğince proje geliştirilmesi hayli önemli” tabirlerini kullandı.
İşte Sefer Levent’in yazısı:
“Son aylarda biroldukça kişi için en kıymetli gündem kiralar… Hem konut arayanlar birebir vakitte kiracı olanlar kaygılı.
Yeni mesken arayan aylarca bulamıyor, bulduğunun fiyatı bütçesini aşıyor. Mevcut kiracılar fahiş artırım talepleriyle karşılaşıyor, mesken sahipleri ise gelirlerini arttırmak istiyor. Gelin artık Hürriyet emlak editörü Gülistan Alagöz’ün notlarıyla kira piyasasında yaşananların evvel bir fotoğrafını çekelim daha sonra da hukuk ne diyor, kimin ne hakkı var birlikte inceleyelim…
İŞTE 5+1 KİRA PİYASASI!
Kiralar niye arttı?
– Konut üretimi yavaşlayınca arz sorunu ortaya çıktı.
– Artan kredi faizi ve fiyatlar niçiniyle orta gelirli vatandaş mesken alımından uzaklaştı, kiracı kaldı. Bu da talebi arttırdı.
– Geçen yıl sonunda kısıtlamaların gevşetilmeli ile ertelenen düğünler yapılınca kiralık meskene talep arttı.
– Hem üniversiteyi kazanan, tıpkı vakitte pandemi niçiniyle meskenini kapatan öğrenciler tıpkı periyotta mesken arayışına girdi.
– Kimi bölgelerde kentsel dönüşüm niçiniyle meskenini tahliye eden vatandaş kiralık meskene yöneldi.
– Yabancılar ve göçmenlerden gelen konut talebi de kimi ilçelerde tesirli oldu. Son olarak Rusya ve Ukrayna savaşının tesiriyle Antalya’da kiralar 4 kat arttı.
– İstanbul başta olmak üzere kimi kentlerde İran, Irak, Suriye ve Afrika’dan gelenler belli semtlerde kümeleşti. Buralarda da kiralarda önemli artışlar oldu.
KİRALIK KONUT ARAYANLAR NE YAŞIYOR
Bugünlerde kiralık konut arayanları ağır bir mesai bekliyor. Kimi bölgelerde vatandaş ismini emlak ofisine yazdırıyor, bekliyor… Tıpkı mesken için birtakım bazı açık arttırma üzere en yüksek teklifi veren ipi göğüslüyor. Son aylarda dikkat çeken bir öbür husus da ortak konut kiralama. Öğrenciler için geçerli olan bu durum artık avukattan öğretmene, tabipten beyaz yakalıya kadar her kesim için geçerli. Emlak ilan siteleri bu taleplerle dolu, vatandaş kirasına ortak arıyor.
FIRSATÇI MESKEN SAHİPLERİ NE YAPIYOR
– Kiraya artırım, yılda bir sefer mukavele yenileme periyodunda yapılır. Artırım oranı TÜFE’nin 12 ay ortalamasıdır. örneğin nisan ayında kontrat yenileyecekler için bu oran 29.88. Kimi mesken sahipleri ‘kiralar epeyce arttı’ mazeretiyle yüzde 100’e varan artışlar talep ediyor. Lakin bu biçimde bir durum yasal değil.
– Kimi mesken sahipleri eski kiracıyı çıkarıp birebir meskeni daha yüksek fiyatla diğerine kiralama peşinde… Kiracısına ‘oğlum oturacak’, ‘evi satıyorum’ üzere mazeretler sunuluyor. Lakin kanuna nazaran konut sahibi kendisini ya da bakmakla yükülü olduğu kişinin muhtaçlığını ispatlarsa bu talebi kelam konusu olabilir. Şayet 3 yıl ortasında konutu diğerine kiraya verirse de eski kiracıya tazminat öder.
– Son aylarda bir de ‘ara zam’ konusu gündeme geldi. Senede bir kere yapılan artırımı yeteri bulmayanlar orta artırım istiyor. Gayrimenkul hukuku uzmanlarına göre bu biçimde bir uygulama kelam konusu olamaz.
YÜKSEK KİRA KELAMINI TUTMAYANLARA DİKKAT
Kiracıların mağduriyetlerini, yasal haklarını tekraren gündeme getirdik. Bu haberlerimize kimi konut sahipleri reaksiyon gösterdi. Enflasyon bu durumdayken yüzde 20-30 artırım beni kurtarmıyor diyorlar. Aldığı kira ile geçinecek vatandaş için bu artırım oranları yetersiz kalabilir. Geliri 2 kat artmayan birinden yüzde 100 artırım istemek de gerçekçi bir tahlil değil. Karşılıklı mutabakat yolları denenip orta yol bulunabilir. şayet olmazsa aslına bakarsan kanunlar devreye giriyor. Bu noktada belirtmeliyiz ki; makûs niyetli kiracılar da yok değil. Ödeme yapmayıp aylar daha sonra sırra kadem basanlar da var. Bu durumda kira geliri ile geçinen vatandaş mağdur olabiliyor. Yani yüksek kira vaat edip üç ay daha sonra kira ödemeyecek biri yerine, daha az ödeyecek ancak istikrarlı kiracıları tercih etmekte yarar var.
HANGİ DURUMLARDA EK ARTIRIM, TAHLİYE İSTENİR
– Şayet kiracı 5 yıldan fazla müddettir birebir konutta oturuyorsa mesken sahibi ‘kira tespit davası’ açar. Kira bölge ortalamasının altında kaldı diyerek yeni sayı belirlenmesini ister. Bu noktada uzman bölge ortalamasına bakar. Konut sahibi ne isterse o sayı olmaz. Üstelik eski kiracıyı korumak için hakkaniyet indirimi de uygulanır. Bu davaların 2 yılı aşkın sürdüğü de unutulmamalı.
– Kanuna göre kira mukaveleleri aksi bir süreç yapılmadıkça her yıl yenileniyor. Lakin kiraya veren 10 yıllık uzama mühletinin bitiminden daha sonra ‘herhangi bir münasebet göstermek zorunda olmadan’ kiracıyı tahliye edebiliyor. Yalnızca uzama müddetinin bitiminden en az 3 ay evvel kiracıya yazılı olarak fesih bildirimi yapmak zorunda.
KİRA PİYASASI NASIL OLAĞANLAŞIR
Büyük kentlere yerli yabancı göçlerini engellemek mümkün gözükmüyor. Hatırlarsanız bir süre evvel İstanbul’da kimi semtlerde yabancılara kısıtlamalar getirildi. Önümüzdeki devirde emsal kısıtlamalar yapılabilir. Lakin tek başına kısıtlamalarla talebin önüne geçmek mümkün değil. Yeni evlilikler, öğrenciler, iş bulanların talepleri devam edecek. Artan fiyatlar niçiniyle konut almak da bir süre daha sıkıntı olacak. Bu durumda tek yol arzı yani yeni konut sayısını artırmak. Özel kesime yönelik denetimli teşvikler, yasal kolaylıklar düşünülebilir. Ayrıyeten Emlak Konut ve TOKİ’ye bu vakitte her zamankinden epey muhtaçlık var. Konut talebinin yüksek, arzın düşük olduğu bölgelere yönelik olabildiğince proje geliştirilmesi epey değerli.”
İşte Sefer Levent’in yazısı:
“Son aylarda biroldukça kişi için en kıymetli gündem kiralar… Hem konut arayanlar birebir vakitte kiracı olanlar kaygılı.
Yeni mesken arayan aylarca bulamıyor, bulduğunun fiyatı bütçesini aşıyor. Mevcut kiracılar fahiş artırım talepleriyle karşılaşıyor, mesken sahipleri ise gelirlerini arttırmak istiyor. Gelin artık Hürriyet emlak editörü Gülistan Alagöz’ün notlarıyla kira piyasasında yaşananların evvel bir fotoğrafını çekelim daha sonra da hukuk ne diyor, kimin ne hakkı var birlikte inceleyelim…
İŞTE 5+1 KİRA PİYASASI!
Kiralar niye arttı?
– Konut üretimi yavaşlayınca arz sorunu ortaya çıktı.
– Artan kredi faizi ve fiyatlar niçiniyle orta gelirli vatandaş mesken alımından uzaklaştı, kiracı kaldı. Bu da talebi arttırdı.
– Geçen yıl sonunda kısıtlamaların gevşetilmeli ile ertelenen düğünler yapılınca kiralık meskene talep arttı.
– Hem üniversiteyi kazanan, tıpkı vakitte pandemi niçiniyle meskenini kapatan öğrenciler tıpkı periyotta mesken arayışına girdi.
– Kimi bölgelerde kentsel dönüşüm niçiniyle meskenini tahliye eden vatandaş kiralık meskene yöneldi.
– Yabancılar ve göçmenlerden gelen konut talebi de kimi ilçelerde tesirli oldu. Son olarak Rusya ve Ukrayna savaşının tesiriyle Antalya’da kiralar 4 kat arttı.
– İstanbul başta olmak üzere kimi kentlerde İran, Irak, Suriye ve Afrika’dan gelenler belli semtlerde kümeleşti. Buralarda da kiralarda önemli artışlar oldu.
KİRALIK KONUT ARAYANLAR NE YAŞIYOR
Bugünlerde kiralık konut arayanları ağır bir mesai bekliyor. Kimi bölgelerde vatandaş ismini emlak ofisine yazdırıyor, bekliyor… Tıpkı mesken için birtakım bazı açık arttırma üzere en yüksek teklifi veren ipi göğüslüyor. Son aylarda dikkat çeken bir öbür husus da ortak konut kiralama. Öğrenciler için geçerli olan bu durum artık avukattan öğretmene, tabipten beyaz yakalıya kadar her kesim için geçerli. Emlak ilan siteleri bu taleplerle dolu, vatandaş kirasına ortak arıyor.
FIRSATÇI MESKEN SAHİPLERİ NE YAPIYOR
– Kiraya artırım, yılda bir sefer mukavele yenileme periyodunda yapılır. Artırım oranı TÜFE’nin 12 ay ortalamasıdır. örneğin nisan ayında kontrat yenileyecekler için bu oran 29.88. Kimi mesken sahipleri ‘kiralar epeyce arttı’ mazeretiyle yüzde 100’e varan artışlar talep ediyor. Lakin bu biçimde bir durum yasal değil.
– Kimi mesken sahipleri eski kiracıyı çıkarıp birebir meskeni daha yüksek fiyatla diğerine kiralama peşinde… Kiracısına ‘oğlum oturacak’, ‘evi satıyorum’ üzere mazeretler sunuluyor. Lakin kanuna nazaran konut sahibi kendisini ya da bakmakla yükülü olduğu kişinin muhtaçlığını ispatlarsa bu talebi kelam konusu olabilir. Şayet 3 yıl ortasında konutu diğerine kiraya verirse de eski kiracıya tazminat öder.
– Son aylarda bir de ‘ara zam’ konusu gündeme geldi. Senede bir kere yapılan artırımı yeteri bulmayanlar orta artırım istiyor. Gayrimenkul hukuku uzmanlarına göre bu biçimde bir uygulama kelam konusu olamaz.
YÜKSEK KİRA KELAMINI TUTMAYANLARA DİKKAT
Kiracıların mağduriyetlerini, yasal haklarını tekraren gündeme getirdik. Bu haberlerimize kimi konut sahipleri reaksiyon gösterdi. Enflasyon bu durumdayken yüzde 20-30 artırım beni kurtarmıyor diyorlar. Aldığı kira ile geçinecek vatandaş için bu artırım oranları yetersiz kalabilir. Geliri 2 kat artmayan birinden yüzde 100 artırım istemek de gerçekçi bir tahlil değil. Karşılıklı mutabakat yolları denenip orta yol bulunabilir. şayet olmazsa aslına bakarsan kanunlar devreye giriyor. Bu noktada belirtmeliyiz ki; makûs niyetli kiracılar da yok değil. Ödeme yapmayıp aylar daha sonra sırra kadem basanlar da var. Bu durumda kira geliri ile geçinen vatandaş mağdur olabiliyor. Yani yüksek kira vaat edip üç ay daha sonra kira ödemeyecek biri yerine, daha az ödeyecek ancak istikrarlı kiracıları tercih etmekte yarar var.
HANGİ DURUMLARDA EK ARTIRIM, TAHLİYE İSTENİR
– Şayet kiracı 5 yıldan fazla müddettir birebir konutta oturuyorsa mesken sahibi ‘kira tespit davası’ açar. Kira bölge ortalamasının altında kaldı diyerek yeni sayı belirlenmesini ister. Bu noktada uzman bölge ortalamasına bakar. Konut sahibi ne isterse o sayı olmaz. Üstelik eski kiracıyı korumak için hakkaniyet indirimi de uygulanır. Bu davaların 2 yılı aşkın sürdüğü de unutulmamalı.
– Kanuna göre kira mukaveleleri aksi bir süreç yapılmadıkça her yıl yenileniyor. Lakin kiraya veren 10 yıllık uzama mühletinin bitiminden daha sonra ‘herhangi bir münasebet göstermek zorunda olmadan’ kiracıyı tahliye edebiliyor. Yalnızca uzama müddetinin bitiminden en az 3 ay evvel kiracıya yazılı olarak fesih bildirimi yapmak zorunda.
KİRA PİYASASI NASIL OLAĞANLAŞIR
Büyük kentlere yerli yabancı göçlerini engellemek mümkün gözükmüyor. Hatırlarsanız bir süre evvel İstanbul’da kimi semtlerde yabancılara kısıtlamalar getirildi. Önümüzdeki devirde emsal kısıtlamalar yapılabilir. Lakin tek başına kısıtlamalarla talebin önüne geçmek mümkün değil. Yeni evlilikler, öğrenciler, iş bulanların talepleri devam edecek. Artan fiyatlar niçiniyle konut almak da bir süre daha sıkıntı olacak. Bu durumda tek yol arzı yani yeni konut sayısını artırmak. Özel kesime yönelik denetimli teşvikler, yasal kolaylıklar düşünülebilir. Ayrıyeten Emlak Konut ve TOKİ’ye bu vakitte her zamankinden epey muhtaçlık var. Konut talebinin yüksek, arzın düşük olduğu bölgelere yönelik olabildiğince proje geliştirilmesi epey değerli.”