Özel güvenlik krizi büyüyor; onlar giderse güvenliğimizi kim sağlayacak?

ahmetbeyler

Yeni Üye
GÜVENLİK İŞÇİSİ KAÇIYOR

Pandemi ve akabinde yaşanan ekonomik krizler niçiniyle büyük kentlerde yaşamak herkes için güçleşti. Üretim ve hizmet kesimlerinde taban fiyatla çalışanların birçoğu bu işlerini bırakarak ya memleketlerine gitti ya da daha fazla gelir getiren kuryelik üzere işlere yöneldi. Özel güvenlik, bu kırılmadan en epeyce etkilenen dallardan birisi oldu. Çalışanın yaşadığı aidiyetsizlik, bıkkınlık, belirsizlik ve vardiyalı çalışma kuralları da kesimden kopuşun başka niçinleri olarak ortaya çıktı.

Bir vakit içinder işçi seçebilen özel güvenlik firmaları artık çalıştıracak işçi bulamaz hale geldi. Olağan ki bu da hem o işyerindeki güvenlik risklerinin artmasına tıpkı vakitte özel güvenlik hizmetlerinde verimlilik ve kalitenin düşmesine niye oldu.

HİBRİT MİSYON TANIMI

Özel bölüm kuruluşlarının güvenlik muhtaçlığını karşılamak üzere 2004 yılında çıkarılan 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ile Türkiye’de özel güvenlik hizmetlerinin önü yasal olarak açılmış oldu. Ama mevzuatta birtakım yetki ve sorumlulukların net olarak tanım edilmemesi bugün bile baş karışıklığına, problemler ve mağduriyetler yaşanmasına niye olmaktadır.

Özel güvenlik, maliyeti özel yahut hukukî bireyler tarafınca karşılanan bir kamu hizmeti olarak nitelendirilebilir. Özel güvenlik işçisi vazifesi esnasında kamu nazaranvlisi sayıldığı için hibrit bir yapıdadır.

Hizmetin bedelini ödeyen de hizmetten faydalanan da özel yahut hukuksal kişilik bulunmasına karşın, burada verilen hizmetin genel kamu güvenliğine katkısı epey büyüktür.

YAPISAL SORUNLAR

Ülkemizdeki özel güvenlik düzenlemesi tabiri caizse bir devekuşu olarak tanım edilebilir. Yani tam manasıyla ne deve ne de kuştur!

“Genel kolluğa yardımcı” olarak belirlenen vazife tarifi yarım kalmıştır. Tanımın aslı önleyici özel kolluk olarak düzeltilmelidir. Yani özel güvenlik işçisinin, isimli kolluk bakılırsavleri haricindeki tüm önleyici kolluk nazaranv ve yetkileri ile donatılması gerekir.

Bir öbür sorun, kamu misyonu yapmalarına karşın özel güvenlik çalışanının genel kolluğa sağlanan birtakım haklardan yararlanamamasıdır. Çalışma ve özlük hakları, yetkileri ve sorumlulukları, yargılanma yolları ile öteki sıkıntılı alanlar genel kolluk ile uyumlu hale getirilmelidir.

Bizzat yaptığım saha müşahedeleri ve anketlerde, yöneticiler de dâhil olmak üzere özel güvenliğin en çok tereddütte kaldığı mevzunun güç ve silah kullanma yetkisi olduğunu tesbit ettim. İşçinin birçoğu silah taşınmasına karşın silah kullanma yetki ve sınırlamalarını bilmiyordu.

Mevcut eğitim ve sertifikalandırma süreci uygunlaştırılarak, sicil ve kıdem sistemi ve bunun karşılığında da kıdem ve performansa bakılırsa daha yüksek fiyat ve iş teminatı üzere konular da maddeyle korunmalıdır.

Özel güvenlik üstündeki genel kolluk denetim, kontrol ve idare düzenekleri daha aktif hale getirilerek, özel güvenlik işçisinin bulunduğu yerde asli bakılırsavlerine odaklanması ve kamu güvenliğine katkısının artırılması sağlanmalıdır. Özel güvenliğin kamusal vazifeleri ile ticari nazaranvleri içindeki ayrım net olarak belirlenmeli ve uygulama denetlenmelidir.

Özel kolluk ile genel kolluk içinde bir geçişgenlik protokolü yaratılarak, aşikâr kaideleri tamamlayan özel güvenlik işçisinin genel kolluk hizmetlerine imtihansız ve kolaylıkla geçişine imkân sağlanmalıdır.

Ayrıca silahlı ve silahsız yakın muhafaza hizmetleri de bir mevzuata bağlanarak, bu hizmetin özel güvenlik kapsamı ortasında yasal hale getirilmesine yol açılmalıdır. bu biçimdelikle yakın müdafaa hizmetlerinde vazife yapan genel kolluk çalışanı asli bakılırsavlerine dönebilecektir.

FAYDA MALİYET

Mutlaka özel güvenlik ünitesi kurulması yahut hizmeti alması gereken kritik işyerlerinin tanımı mevzuatla yapılmalıdır. Buralarda kurulacak olan elektronik ve fiziki güvenlik sistemleri ile özel güvenlik takımlarının asgarî nitelik ve nicelikleri, tarafsız ünitelerce yapılacak güvenlik risk tahlili çerçevesinde kamu üniteleri tarafınca belirlenmelidir.

Bunu yaparken özel bölümün temel gayesinin kar etmek olduğu hatırdan çıkarılmamalıdır. Bu niçinle bu alandaki standartları belirlerken kamu ve özel kesim işbirliğine gidilmelidir.

Maliyeti yararından fazla olan uygulamalar ile verimsiz teklifler pratikte zorluklar yaşanmasına niye olacaktır.

Örneğin Türkiye’de AVM’lere girerken arama yapılması üzere bir uygulama hem kamu tıpkı vakitte özel bölüm tarafınca kabul görmüş durumdadır. Bu uygulama ondan sonrasında kamu tarafınca daha da sahiplenilmiş ve tüm AVM kapı ve girişlerinde X Ray, metal detektörü üzere maliyetli donanımlar kurulması ve en az ikişer işçi nazaranvlendirilmesi mecburî hale getirilmiştir. bu biçimdelikle özel gereksinimlerine bakılmadan fazlaca büyük bir maliyet standart olarak tüm işyerlerinin sırtına yüklenmiştir.

halbukiki her işyerinin kendine has güvenlik riskleri ve tedbirleri vardır. Muhtaçlığa bakılırsa, özel güvenlik takımlarının atıl biçimde kapılarda beklemesi ve verimsiz, yüzeysel aramalar yapması yerine; bu çalışanın olay müdahale ve devriye misyonlarında daha faal olarak kıymetlendirilmesi seçeneğine başvurulabilir.

GÜVENLİK ZAAFİYETİ YAŞANIR MI?

Pandemi ve daha sonrasında yaşanan krizler ile artan cürümler ile paralel artan güvenlik riskleri, herkes için yeni bir güvenlik değerlendirmesi muhtaçlığını mecburî kılmaktadır. Başta güvenlik risk tahlilleri olmak üzere, işçi, uygulama ve donanımlar bu yeni durum göz önüne alınarak güncellenmelidir.

Kamu da üzerine düşeni acilen yerine getirerek özel güvenlik bölümünü rahatlatıcı ve kesimin prestijini artırıcı fonksiyonel yapısal tedbirleri hayata geçirmelidir.

Özel güvenlik bölümünün kan kaybı giderilmezse, yakın vakitte bilhassa insanların toplu olarak bulunduğu yerler ile aktiflik alanlarında güvenlik olaylarının artması üzere bir risk mevcuttur.

Feramuz Erdin