ahmetbeyler
Yeni Üye
TBMM Lideri Mustafa Şentop, “Batıdaki beşerler üzere gibir dahanler, yüzünü, gözünü, saçını, kaşını batılı beşerler üzere yapanlar kendilerini çağdaş, bilgili, zeki, kültürlü beşerler olarak zannediyorlar. Bir kısım beşerler neyin ne olduğunu bilerek ve taammüden bunu yapıyorlar” dedi. Bu kelamları söylerken Mustafa Şentop’un üzerinde pantolon, gömlek, ceket vardı…
Gazeteci müellif Soner Yalçın batıdan alınan kıyafetlerle ilgili bir köşe yazısı yazmıştı.
Soner Yalçın’ın yazısının ilgili kısmı şöyleki:
“Cumhurbaşkanı Gül ömründe birinci smokini ne vakit giydi? Başbakan Erdoğan niye hiç papyon takmıyor? Kravatı birinci kullanan padişah hangisiydi? İslamcı çevreler kravatı hala “medeniyet yuları” olarak mı görüyor? Kravat takmayan Ahmedinejad, Katolik İspanya’nın resmi üniformasını giydiğini biliyor mu?
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül hayatında birinci defa; 14 Mayıs 2008’de, İngiltere Kraliçisi II. Elizabeth’in onuruna Çankaya Köşkü’nde verilen yemekte papyon taktı.
Kurumların protokol kuralları vardır ve bunlara uyulması hürmetin bir kararıdur. Cumhurbaşkanı Gül hakikat yapmıştır.
Genelkurmay’ın 30 Ağustos’ta Gazi Orduevi’nde verdiği resepsiyonun da protokol kuralları vardı. Koyu renk, smokin, papyon vs.
Çoğu kişi papyonu sevmiyor ülkemizde. Giymemek için elinden geleni yapıyor. şahsi tercihtir. Lakin kişinin gideceği yere ve vakte göre giyinmesi adab-ı muaşeret gereğidir.
Kraliçe II. Elizabeth için papyon takan Cumhurbaşkanı Gül’ün, zafer bayramında da protokola uyması beklenirdi. Yapmadı. Niçin?
Yapmaması konusunda, “eşleri türbanlı olduğu için davet edilmeyen AKP’liler protesto için papyon takmıyorlar” üzere yorumlar duyuyorum. Sanmıyorum.
Ancak bu papyon sıkıntısından yararlanıp başımdaki bir soruyu sizinle paylaşmak istiyorum…
PAPYONLU ERBAKAN
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan kravat takıyorlar. Papyondan nefret ediyorlar.
Bu durum yalnızca onlara has değil; AKP ve Ulusal Görüş çizgisinde olan İslamcılar papyonu sevmiyor.
Hatırlayınız Necmettin Erbakan renkli, desenli, parlak kravatlar takardı. Ancak Erbakan düğünü haricinde hiç bir gün papyon takmadı.
Peki niçin? daha sonra ki senelerda neler yaşandı; kravata alışanlar papyona niçin karşı oldu?
Mesele çağdaşlaşma ile hesaplaşma ise, kravat niçin takıyorlar?
Hadi kravatı vakit içinde benimsediler. Niçin papyona nefret ediyor; bir gece olsun takmıyorlar?
Dünün İslamcı aydınları; Mehmet Ali Tıpkı, İsmail Hakkı İzmirli, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Ahmet Avni Konuk, Sühely Ünver, Hasan Reşad Sığındım, İsmet Binark vb İslamcı aydınlar papyon severdi.
Rıfai Piri Kenan Rıfai papyon takardı.
daha sonra ne oldu?
OTUZ YIL SAVAŞLARI
İslamcılar’ın kravat-papyon konusunda baş karışıklığı yaşadığını söyleyebiliriz.
Bunu ortaya çıkarmak için, “Avrupa’nın iç savaşı” diyeceğimiz Otuz Yıl Savaşları’na (1618-1648) kadar gitmemiz gerekiyor
Çünkü:
Katolik ve Protestanlar içindeki bu savaş kravatın yaygınlaşmasına niye oldu. 1635’te savaşa para karşılığı katılan Hırvat askerlerin üniformalarında, bütün boynu sardıktan daha sonra aşağıya yanlışsız sarkan püskülleri vardı.
Hırvat askerler Fransa’ya geldiklerinde bu boyunbağları hayli beğenildi.
Fransa Hükümdarı XIV. Louis süslenmeye pek meraklıydı. Kravatı fazlaca sevmesi bu aksesuarı krallığının simgesi haline getirdi.
Ve kravat Fransız aristokratları içinde da moda oldu. Ve yeni bir sözcük doğdu: Cravate!
Fransızca bir sözcük olursa doğal olarak yıllardır “Fransızca-Türkçe Sözlük” yazımıyla uğraşan Gazeteci Doğan Yurdakul’u aramak elzem oldu.
Bugün giydiğimiz kıyafetlerin birçoklarının ismi Fransızcadan gelmekteydi zira.
Örneğin; cravate (dş.): boyun bağı, kravat; evvelden Hırvat atlılarının boyunlarına bağladıkları fular…
Kimi araştırmacılar, kravatın Fransızca’da Hırvat sözünün “Croater” olarak söylenmesinden ileri geldiğini söyleseler de, buna kimseler pek prestij etmiyor. her neyse bizim hususumuz sözcüğün kökeni değil. Devam edelim:
Kravat Hırvatistan’da doğdu, Fransa gelişti lakin onu dünyaya tanıtan İngilizler oldu. Sanayi ihtilaliyle bir arada İngilizler kravatı, çağdaş erkek giysisinin en değerli aksesuarı haline getirdi.
Kravat vakit içinde toplumsal ömrün içine uygunca nüfuz etti. Beyaz kravatı muhafazakar, siyah kravatı liberaller ve kırmızı kravatı devrimciler taktı.
19. yüzyılda Fransız muharrir George Sand kravatı feministler içinde moda yaptı. Artık bayanlar da kravat takıyordu. Fakat pek yaygınlaşmadı.
Gelelim papyona…
Papyon lisanımıza tıpkı kravatta olduğu üzere Fransızca’dan geldi: Papillon, kelebek manasındaydı. Nœud papillon: papyon kravat.
Papyonu moda haline getiren ünlü İngiliz şair Lord Byron (1788-1824) idi. Ulusal bağımsızlık savaşlarının istekli savaşcısı Lord Byron, kolasız ve iliklenmemiş gömleğine taktığı papyonla kravatın hakimiyetine süreksiz olarak son verdi. Papyon bilhassa dünya entelektüelleri içinde çok taraftar buldu.
Bu bilgilerden daha sonra kravat ve papyonun bizim topraklarımızdaki seyrine bakalım…
KRAVAT TAKAN PADİŞAH
Kravat Osmanlı’ya 19. yüzyılda geldi.
Bu yüzyıl bildiğiniz üzere Osmanlı’da çağdaşlaşma sürecinin/çabalarının başladığı periyottu. Batı’nın uygar hayatı Osmanlı’ya adab-ı muaşeret olarak yansıdı.
Kravatı birinci takan padişahın Sultan Abdülmecid olması da tesadüf değildi.
Sultan Abdülmecit Batı modernizmine hayrandı.
Eh padişah takar da tebaası durur mu? Evvel aydınlar daha sonra bürokratlar kullanmaya başladı.
Kravat, Osmanlı okumuş-yazmışları içinde pek sevilirken, mutaasıp çevreler tarafınca dışlandı. Onlara göre kravat “medeniyet yuları”ydı.
Medrese etrafı, gavurluğun sembolü gördükleri kravata aralıklı durdular. Bu karşı koyucu Batıyı büsbütün reddetmeyen Mehmet Akif Ersoy üzere aydınlar yıktı. Ve İslamcılar vakit içinde bürokrasi ortasında yer almaya başladıkça kravatla tanıştılar. Bu doğal bilhassa Cumhuriyet periyodunda oldu.
Ancak bugün bile kravata karşı olan radikal İslamcılar var:
Örneğin, bizdeki Abdurrahman Dilipak üzere, İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejat da kravat takmıyor. Ona nazaran, kravat Batı’nın simgesi!
Peki kravat takmayan Ahmedinejad niye Batı’nın öteki giysilerini giyiyor?
İran Cumhurbaşkanı kravat takmıyor, ancak ceket, pantolon, gömleği reddetmiyor.
Aslında protesto etmesi gerekeni giyiyor!
Takım elbise 16. yüzyılda İspanya’da ortaya çıktı. birebir vakitte, Müslümanları ve Musevileri topraklarından kovan İspanya Katolik Krallığı’nın karar sürdüğü bir dönemde!
Kravatı protesto eden Ahmedinejad, despot Katolik İspanya Krallığı’nın resmi kıyafetini giyiyor!
Neymiş; küçük kişiselyetler, bireylerle uğraşır; vasat kişiselyetler, olaylarla/şekillerle uğraşır; büyük kişiselyetler, fikirlerle uğraşır.
PANTOLON GİYENE DAYAK
Osmanlı’da ekip elbise Tanzimat devrinden daha sonra giyilmeye başlandı. Kolay da olmadı. Sultan II. Mahmud saray nazaranvlisi Hüsnü ve Avni Ağaları pantolon giydirip, halkın reaksiyonunu öğrenmek için çarşıya gönderdi. Güvenlik güçleri Hüsnü ve Avni Ağaları halkın elinden sıkıntı aldı!
Takım elbise evre aşama giyildi.
Örneğin, İstanbullu terzilerin “buluşu” İstanbulin vardı. Tanzimat’ın resmi kıyafeti İstanbulin oldu.
İstanbulin’in gögsü büsbütün kapalı olduğundan kolalı gömlek, yaka ve kravat olmadan da giyilebiliyordu. Bu aksesuarlarla birlikte giyilene “Redingot” denildi. Sultan II. Abdulhamid devrinde Redingot yaygınlaştı. Fakat bu kıyafetle abdest almak sıkıntı olduğu için bunu giyenlere “beynamaz” ismi verildi.
Uzatmayayım: Bunların hepsi tarihte kaldı.
Artık Türkiye’de çabucak herkes ekip elbise giyiyor. Kimse de bunu yadırgamıyor. Kültürel niçinlerden dolayı kravat takmayanlar var kuşkusuz.
Benim sorunum Ahmedinejad üzere kravatı Batı’nın simgesi görüp olayı siyasallaştıran çevrelerle. Nereden baksanız komik.
Çünkü bu çevreler, çarık giymeyip Fransa’da ortaya çıkan iskarpin (escarpin) giyiyorlar. İtalya’nın insanlığa armağanı pantolonu üzerlerinden hiç çıkarmıyorlar. Artık pantolon içine külot (culotte) giymeyen yok herbiçimde.
Gömleğin anavatanı pek aşikâr olmamakla bir arada 1500’lerde Batı Avrupa’da giyildiği biliniyor. Tişörtün Türkiye’ye 1970’li senelerda geldiğini çoğumuz biliriz. Kimsenin gömleğe, tişörte ve benzerlerine bir itirazı yok.
var ise yoksa kravat ya da papyon düşmanlığı!
Gazeteci müellif Soner Yalçın batıdan alınan kıyafetlerle ilgili bir köşe yazısı yazmıştı.
Soner Yalçın’ın yazısının ilgili kısmı şöyleki:
“Cumhurbaşkanı Gül ömründe birinci smokini ne vakit giydi? Başbakan Erdoğan niye hiç papyon takmıyor? Kravatı birinci kullanan padişah hangisiydi? İslamcı çevreler kravatı hala “medeniyet yuları” olarak mı görüyor? Kravat takmayan Ahmedinejad, Katolik İspanya’nın resmi üniformasını giydiğini biliyor mu?
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül hayatında birinci defa; 14 Mayıs 2008’de, İngiltere Kraliçisi II. Elizabeth’in onuruna Çankaya Köşkü’nde verilen yemekte papyon taktı.
Kurumların protokol kuralları vardır ve bunlara uyulması hürmetin bir kararıdur. Cumhurbaşkanı Gül hakikat yapmıştır.
Genelkurmay’ın 30 Ağustos’ta Gazi Orduevi’nde verdiği resepsiyonun da protokol kuralları vardı. Koyu renk, smokin, papyon vs.
Çoğu kişi papyonu sevmiyor ülkemizde. Giymemek için elinden geleni yapıyor. şahsi tercihtir. Lakin kişinin gideceği yere ve vakte göre giyinmesi adab-ı muaşeret gereğidir.
Kraliçe II. Elizabeth için papyon takan Cumhurbaşkanı Gül’ün, zafer bayramında da protokola uyması beklenirdi. Yapmadı. Niçin?
Yapmaması konusunda, “eşleri türbanlı olduğu için davet edilmeyen AKP’liler protesto için papyon takmıyorlar” üzere yorumlar duyuyorum. Sanmıyorum.
Ancak bu papyon sıkıntısından yararlanıp başımdaki bir soruyu sizinle paylaşmak istiyorum…
PAPYONLU ERBAKAN
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan kravat takıyorlar. Papyondan nefret ediyorlar.
Bu durum yalnızca onlara has değil; AKP ve Ulusal Görüş çizgisinde olan İslamcılar papyonu sevmiyor.
Hatırlayınız Necmettin Erbakan renkli, desenli, parlak kravatlar takardı. Ancak Erbakan düğünü haricinde hiç bir gün papyon takmadı.
Peki niçin? daha sonra ki senelerda neler yaşandı; kravata alışanlar papyona niçin karşı oldu?
Mesele çağdaşlaşma ile hesaplaşma ise, kravat niçin takıyorlar?
Hadi kravatı vakit içinde benimsediler. Niçin papyona nefret ediyor; bir gece olsun takmıyorlar?
Dünün İslamcı aydınları; Mehmet Ali Tıpkı, İsmail Hakkı İzmirli, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Ahmet Avni Konuk, Sühely Ünver, Hasan Reşad Sığındım, İsmet Binark vb İslamcı aydınlar papyon severdi.
Rıfai Piri Kenan Rıfai papyon takardı.
daha sonra ne oldu?
OTUZ YIL SAVAŞLARI
İslamcılar’ın kravat-papyon konusunda baş karışıklığı yaşadığını söyleyebiliriz.
Bunu ortaya çıkarmak için, “Avrupa’nın iç savaşı” diyeceğimiz Otuz Yıl Savaşları’na (1618-1648) kadar gitmemiz gerekiyor
Çünkü:
Katolik ve Protestanlar içindeki bu savaş kravatın yaygınlaşmasına niye oldu. 1635’te savaşa para karşılığı katılan Hırvat askerlerin üniformalarında, bütün boynu sardıktan daha sonra aşağıya yanlışsız sarkan püskülleri vardı.
Hırvat askerler Fransa’ya geldiklerinde bu boyunbağları hayli beğenildi.
Fransa Hükümdarı XIV. Louis süslenmeye pek meraklıydı. Kravatı fazlaca sevmesi bu aksesuarı krallığının simgesi haline getirdi.
Ve kravat Fransız aristokratları içinde da moda oldu. Ve yeni bir sözcük doğdu: Cravate!
Fransızca bir sözcük olursa doğal olarak yıllardır “Fransızca-Türkçe Sözlük” yazımıyla uğraşan Gazeteci Doğan Yurdakul’u aramak elzem oldu.
Bugün giydiğimiz kıyafetlerin birçoklarının ismi Fransızcadan gelmekteydi zira.
Örneğin; cravate (dş.): boyun bağı, kravat; evvelden Hırvat atlılarının boyunlarına bağladıkları fular…
Kimi araştırmacılar, kravatın Fransızca’da Hırvat sözünün “Croater” olarak söylenmesinden ileri geldiğini söyleseler de, buna kimseler pek prestij etmiyor. her neyse bizim hususumuz sözcüğün kökeni değil. Devam edelim:
Kravat Hırvatistan’da doğdu, Fransa gelişti lakin onu dünyaya tanıtan İngilizler oldu. Sanayi ihtilaliyle bir arada İngilizler kravatı, çağdaş erkek giysisinin en değerli aksesuarı haline getirdi.
Kravat vakit içinde toplumsal ömrün içine uygunca nüfuz etti. Beyaz kravatı muhafazakar, siyah kravatı liberaller ve kırmızı kravatı devrimciler taktı.
19. yüzyılda Fransız muharrir George Sand kravatı feministler içinde moda yaptı. Artık bayanlar da kravat takıyordu. Fakat pek yaygınlaşmadı.
Gelelim papyona…
Papyon lisanımıza tıpkı kravatta olduğu üzere Fransızca’dan geldi: Papillon, kelebek manasındaydı. Nœud papillon: papyon kravat.
Papyonu moda haline getiren ünlü İngiliz şair Lord Byron (1788-1824) idi. Ulusal bağımsızlık savaşlarının istekli savaşcısı Lord Byron, kolasız ve iliklenmemiş gömleğine taktığı papyonla kravatın hakimiyetine süreksiz olarak son verdi. Papyon bilhassa dünya entelektüelleri içinde çok taraftar buldu.
Bu bilgilerden daha sonra kravat ve papyonun bizim topraklarımızdaki seyrine bakalım…
KRAVAT TAKAN PADİŞAH
Kravat Osmanlı’ya 19. yüzyılda geldi.
Bu yüzyıl bildiğiniz üzere Osmanlı’da çağdaşlaşma sürecinin/çabalarının başladığı periyottu. Batı’nın uygar hayatı Osmanlı’ya adab-ı muaşeret olarak yansıdı.
Kravatı birinci takan padişahın Sultan Abdülmecid olması da tesadüf değildi.
Sultan Abdülmecit Batı modernizmine hayrandı.
Eh padişah takar da tebaası durur mu? Evvel aydınlar daha sonra bürokratlar kullanmaya başladı.
Kravat, Osmanlı okumuş-yazmışları içinde pek sevilirken, mutaasıp çevreler tarafınca dışlandı. Onlara göre kravat “medeniyet yuları”ydı.
Medrese etrafı, gavurluğun sembolü gördükleri kravata aralıklı durdular. Bu karşı koyucu Batıyı büsbütün reddetmeyen Mehmet Akif Ersoy üzere aydınlar yıktı. Ve İslamcılar vakit içinde bürokrasi ortasında yer almaya başladıkça kravatla tanıştılar. Bu doğal bilhassa Cumhuriyet periyodunda oldu.
Ancak bugün bile kravata karşı olan radikal İslamcılar var:
Örneğin, bizdeki Abdurrahman Dilipak üzere, İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejat da kravat takmıyor. Ona nazaran, kravat Batı’nın simgesi!
Peki kravat takmayan Ahmedinejad niye Batı’nın öteki giysilerini giyiyor?
İran Cumhurbaşkanı kravat takmıyor, ancak ceket, pantolon, gömleği reddetmiyor.
Aslında protesto etmesi gerekeni giyiyor!
Takım elbise 16. yüzyılda İspanya’da ortaya çıktı. birebir vakitte, Müslümanları ve Musevileri topraklarından kovan İspanya Katolik Krallığı’nın karar sürdüğü bir dönemde!
Kravatı protesto eden Ahmedinejad, despot Katolik İspanya Krallığı’nın resmi kıyafetini giyiyor!
Neymiş; küçük kişiselyetler, bireylerle uğraşır; vasat kişiselyetler, olaylarla/şekillerle uğraşır; büyük kişiselyetler, fikirlerle uğraşır.
PANTOLON GİYENE DAYAK
Osmanlı’da ekip elbise Tanzimat devrinden daha sonra giyilmeye başlandı. Kolay da olmadı. Sultan II. Mahmud saray nazaranvlisi Hüsnü ve Avni Ağaları pantolon giydirip, halkın reaksiyonunu öğrenmek için çarşıya gönderdi. Güvenlik güçleri Hüsnü ve Avni Ağaları halkın elinden sıkıntı aldı!
Takım elbise evre aşama giyildi.
Örneğin, İstanbullu terzilerin “buluşu” İstanbulin vardı. Tanzimat’ın resmi kıyafeti İstanbulin oldu.
İstanbulin’in gögsü büsbütün kapalı olduğundan kolalı gömlek, yaka ve kravat olmadan da giyilebiliyordu. Bu aksesuarlarla birlikte giyilene “Redingot” denildi. Sultan II. Abdulhamid devrinde Redingot yaygınlaştı. Fakat bu kıyafetle abdest almak sıkıntı olduğu için bunu giyenlere “beynamaz” ismi verildi.
Uzatmayayım: Bunların hepsi tarihte kaldı.
Artık Türkiye’de çabucak herkes ekip elbise giyiyor. Kimse de bunu yadırgamıyor. Kültürel niçinlerden dolayı kravat takmayanlar var kuşkusuz.
Benim sorunum Ahmedinejad üzere kravatı Batı’nın simgesi görüp olayı siyasallaştıran çevrelerle. Nereden baksanız komik.
Çünkü bu çevreler, çarık giymeyip Fransa’da ortaya çıkan iskarpin (escarpin) giyiyorlar. İtalya’nın insanlığa armağanı pantolonu üzerlerinden hiç çıkarmıyorlar. Artık pantolon içine külot (culotte) giymeyen yok herbiçimde.
Gömleğin anavatanı pek aşikâr olmamakla bir arada 1500’lerde Batı Avrupa’da giyildiği biliniyor. Tişörtün Türkiye’ye 1970’li senelerda geldiğini çoğumuz biliriz. Kimsenin gömleğe, tişörte ve benzerlerine bir itirazı yok.
var ise yoksa kravat ya da papyon düşmanlığı!