ahmetbeyler
Yeni Üye
Bar, bugün Ukrayna’nın orta-batı bölgesinde küçük bir şehir…
Yıl, 1874.
Theresa Serber, Yahudi ailesinin yedi kız kardeşten biri olarak (o devir Rusya’ya bağlı) bu kentte doğdu.
Rusya’da Musevilere yönelik anti-semitik/pogrom şiddet hareketleri üzerine Serber ailesi 1891’de New York‘a göç etmek zorunda kaldı. Personel sınıfının, göçmenleri kaldığı Aşağı Doğu Yakası’na yerleştiler. Ki burası göçmen Yahudi merkeziydi ve sol hareketlerin kalesiydi.
Theresa Serber, 17 yaşında bir dokuma fabrikasında çalışmaya başladı. Bu dalın yüzde 80’i bayan işçilerdi.
Theresa Serber bir yıl daha sonra bayan emekçileri örgütlemeye başladı; Bebek Pelerinciler Sendikası kurucusu oldu.
Ardından… Theresa Serber, (1869’da kurulan) Amerikan Personel Federasyonu/Emek Şövalyeleri’ne üye oldu…
Ardından… Theresa Serber, sosyalizmin bayanları özgürleştirebileceğine ve ama sosyalizmin de bayanların tam iştiraki olmadan ayakta kalamayacağına inanarak, (1876’da kurulan) Sosyalist Emekçi Partisi/SLP‘ye üye oldu.
Ancak… Kısa mühlet daha sonra 1901’de kurulan Amerikan Sosyalist Partisi/SPA’ya geçti. Zira, SLP, bayan çalışanlara ulaşmak için hiç gayret göstermiyor, bayan sıkıntılarına fazlaca az ilgi gösteriyordu. Ya yeni partisi?
“Kadın Meselesinde Nerede Duruyoruz”, “Kadınların Kurtuluşu” üzere makaleleriyle yeni partisine de ihtarlarda bulunmayı sürdürdü.
Keza:
BİRİNCİ ADIM
Yıl, 1909.
Evet, Amerikan Sosyalist Partisi teoride cinsiyet ayrımcılığına karşı bulunmasına karşın, pratikte bayanlar partide pasta yapan ve para toplayıcı olarak hudutlu pozisyonlarda tutuyordu.
Theresa Serber, bayanları partiye çekmek için uygulama alanı olarak bir bayan örgütünün gerekli olduğuna inandı. Parti bünyesinde Bayan Ulusal Komitesi kurup, lideri oldu.
Partisinin yayın organları; Sosyalist Bayan, İlerici Bayan, Memleketler arası Sosyalist İnceleme ve (eşiyle kurucusu olduğu) New York Call üzere yayınlarda bayan sorunu üzerine makaleler yazmayı sürdürdü. Kitap yazdı: Grevdeki Dokumacılık Personelinin Günlüğü…
Partiden yoldaşı muharrir Jack London üzere sosyalistlerle hareketler yaptı. Bayan Ulusal Komitesi lideri olarak, çalışan bayanlarla ilgili broşürler yazdı, kampanyalar yürüttü.
Ve Theresa Serber, her yıl Şubat ayının son Pazar gününün Ulusal Bayanlar Günü olarak kutlanmasını partisine kabul ettirdi. Birinci kutlanan tarih, 28 Şubat 1909 oldu…
Bu aslında bayan hakları hareketinin odak noktası 8 Mart Dünya İşçi Bayanlar Günü‘nün birinci doğum işaretiydi…
Danimarka- Kopenhag’da Ağustos 1910’da düzenlenen Sosyalist İkinci Enternasyonal toplantısından evvel Milletlerarası Sosyalist Bayanlar Konferansı düzenlendi. Teresa Serber üzere Amerikan sosyalistlerinden esinlenen Clara Zetkin üzere Alman delegeler rastgele bir tarih belirtmeden “Kadınlar Günü” kutlanmasını önerdiler. Ülkelerini temsil eden yüz bayan delege, bayanlara oy hakkı da dahil olmak üzere eşit haklar isteyen taleplere katıldı.
Birinci defa 1914 yılında, 8 Mart Dünya Bayanlar Günü Almanya’da düzenlendi
Ortadan yıllar geçti:
SON ADIM
Beata Pozniak, Amerikalı aktris, sinema direktörü, şair, ressam…
Ailesi Ukrayna göçmeni.
1980’lerin sonlarında ABD’ye gelen Pozniak, hükümetin Dünya Bayanlar Günü’nü tanımasını sağlamak için kampanyalar başlattı. pek başarılı oldu. Ki, o günler artık Soğuk Savaş‘ın bittiği periyottu ve ABD idaresinde sosyalist fobi/korku kalmamıştı! yıllardır “sosyalistlerin günü” olarak bildikleri anlayışı değiştirdiler:
Amerikan Kongresi, 8 Mart 1994’te Dünya Bayanlar Günü’nü; ve o günün tatil olmasını kabul etti. Yani:
Theresa Serber’in gayretinden 85 yıl daha sonra bayan işçiler günü ABD tarafınca da resmen kabul edilmiş oldu.
Bayan haklarının daha fazla tanınmasını sağlamak için hala didinen tanınan isim Pozniak’a, ABD’de farkındalık yaratma mükafatları verilmeye devam ediliyor. Lakin bir başka Ukrayna göçmeni Theresa Serber ismini -kuşkusuz sosyalist olduğu için- anan/ hatırlayan olmuyor…
Başta Theresa Serber olmak üzere Dünya Bayan İşçiler Günü‘nü yaratan devrimci bayanlara teşekkür eder, tüm bayanların bayram gününü kutlarım…
Theresa Serber’in Birinci Dünya Savaşı’na karşı çıkması üzere tüm bayanların da bugün meydanlarda “savaşa hayır” diyeceğinden eminim…
Soner Yalçın
Yıl, 1874.
Theresa Serber, Yahudi ailesinin yedi kız kardeşten biri olarak (o devir Rusya’ya bağlı) bu kentte doğdu.
Rusya’da Musevilere yönelik anti-semitik/pogrom şiddet hareketleri üzerine Serber ailesi 1891’de New York‘a göç etmek zorunda kaldı. Personel sınıfının, göçmenleri kaldığı Aşağı Doğu Yakası’na yerleştiler. Ki burası göçmen Yahudi merkeziydi ve sol hareketlerin kalesiydi.
Theresa Serber, 17 yaşında bir dokuma fabrikasında çalışmaya başladı. Bu dalın yüzde 80’i bayan işçilerdi.
Theresa Serber bir yıl daha sonra bayan emekçileri örgütlemeye başladı; Bebek Pelerinciler Sendikası kurucusu oldu.
Ardından… Theresa Serber, (1869’da kurulan) Amerikan Personel Federasyonu/Emek Şövalyeleri’ne üye oldu…
Ardından… Theresa Serber, sosyalizmin bayanları özgürleştirebileceğine ve ama sosyalizmin de bayanların tam iştiraki olmadan ayakta kalamayacağına inanarak, (1876’da kurulan) Sosyalist Emekçi Partisi/SLP‘ye üye oldu.
Ancak… Kısa mühlet daha sonra 1901’de kurulan Amerikan Sosyalist Partisi/SPA’ya geçti. Zira, SLP, bayan çalışanlara ulaşmak için hiç gayret göstermiyor, bayan sıkıntılarına fazlaca az ilgi gösteriyordu. Ya yeni partisi?
“Kadın Meselesinde Nerede Duruyoruz”, “Kadınların Kurtuluşu” üzere makaleleriyle yeni partisine de ihtarlarda bulunmayı sürdürdü.
Keza:
BİRİNCİ ADIM
Yıl, 1909.
Evet, Amerikan Sosyalist Partisi teoride cinsiyet ayrımcılığına karşı bulunmasına karşın, pratikte bayanlar partide pasta yapan ve para toplayıcı olarak hudutlu pozisyonlarda tutuyordu.
Theresa Serber, bayanları partiye çekmek için uygulama alanı olarak bir bayan örgütünün gerekli olduğuna inandı. Parti bünyesinde Bayan Ulusal Komitesi kurup, lideri oldu.
Partisinin yayın organları; Sosyalist Bayan, İlerici Bayan, Memleketler arası Sosyalist İnceleme ve (eşiyle kurucusu olduğu) New York Call üzere yayınlarda bayan sorunu üzerine makaleler yazmayı sürdürdü. Kitap yazdı: Grevdeki Dokumacılık Personelinin Günlüğü…
Partiden yoldaşı muharrir Jack London üzere sosyalistlerle hareketler yaptı. Bayan Ulusal Komitesi lideri olarak, çalışan bayanlarla ilgili broşürler yazdı, kampanyalar yürüttü.
Ve Theresa Serber, her yıl Şubat ayının son Pazar gününün Ulusal Bayanlar Günü olarak kutlanmasını partisine kabul ettirdi. Birinci kutlanan tarih, 28 Şubat 1909 oldu…
Bu aslında bayan hakları hareketinin odak noktası 8 Mart Dünya İşçi Bayanlar Günü‘nün birinci doğum işaretiydi…
Danimarka- Kopenhag’da Ağustos 1910’da düzenlenen Sosyalist İkinci Enternasyonal toplantısından evvel Milletlerarası Sosyalist Bayanlar Konferansı düzenlendi. Teresa Serber üzere Amerikan sosyalistlerinden esinlenen Clara Zetkin üzere Alman delegeler rastgele bir tarih belirtmeden “Kadınlar Günü” kutlanmasını önerdiler. Ülkelerini temsil eden yüz bayan delege, bayanlara oy hakkı da dahil olmak üzere eşit haklar isteyen taleplere katıldı.
Birinci defa 1914 yılında, 8 Mart Dünya Bayanlar Günü Almanya’da düzenlendi
Ortadan yıllar geçti:
SON ADIM
Beata Pozniak, Amerikalı aktris, sinema direktörü, şair, ressam…
Ailesi Ukrayna göçmeni.
1980’lerin sonlarında ABD’ye gelen Pozniak, hükümetin Dünya Bayanlar Günü’nü tanımasını sağlamak için kampanyalar başlattı. pek başarılı oldu. Ki, o günler artık Soğuk Savaş‘ın bittiği periyottu ve ABD idaresinde sosyalist fobi/korku kalmamıştı! yıllardır “sosyalistlerin günü” olarak bildikleri anlayışı değiştirdiler:
Amerikan Kongresi, 8 Mart 1994’te Dünya Bayanlar Günü’nü; ve o günün tatil olmasını kabul etti. Yani:
Theresa Serber’in gayretinden 85 yıl daha sonra bayan işçiler günü ABD tarafınca da resmen kabul edilmiş oldu.
Bayan haklarının daha fazla tanınmasını sağlamak için hala didinen tanınan isim Pozniak’a, ABD’de farkındalık yaratma mükafatları verilmeye devam ediliyor. Lakin bir başka Ukrayna göçmeni Theresa Serber ismini -kuşkusuz sosyalist olduğu için- anan/ hatırlayan olmuyor…
Başta Theresa Serber olmak üzere Dünya Bayan İşçiler Günü‘nü yaratan devrimci bayanlara teşekkür eder, tüm bayanların bayram gününü kutlarım…
Theresa Serber’in Birinci Dünya Savaşı’na karşı çıkması üzere tüm bayanların da bugün meydanlarda “savaşa hayır” diyeceğinden eminim…
Soner Yalçın